Margreet Overweg maakte in samenwerking met oud-collega's van Landstede MBO een filmdocumentaire over het leven van een oud-leerling van haar; de beeldend kunstenaar Mehrak Davoudi. Ze vertelt in de podcast hoe het leven en de kunst van Mehrak haar raakt en waarom ze de film wilde maken.

Beeldend kunstenaar Mehrak Davoudi exposeerde al vele malen in onder meer Engeland en Frankrijk. Nu heeft ze haar eerste expositie in Nederland. Daar wordt ook een film vertoond over haar leven die ze maakte met haar oud-docent Margreet Overweg.

Je exposeert in Amersfoort. Wat laat je zien?
Het thema van de expositie is Onbereikbare Liefde. Er is onder meer een muur van tien vierkante meter te zien met bewerkt spiegelmateriaal en enkele sculpturen. Bij het maken van de sculptuur Happiness & Joy heb ik me laten inspireren door Farah Diba, de weduwe van de laatste sjah van Perzië. Zij signeerde al haar documenten met het woord blijdschap.

Haar Perzische kalligrafie heb ik met haar toestemming driedimensionaal in brons vormgegeven. Farah Diba heb ik elf jaar geleden leren kennen in Londen. Ze was een belangrijk figuur voor mij in mijn kindertijd. We zijn nu bevriend en ik maak onder meer kunstwerken die geïnspireerd zijn door haar. Het is mijn eerste tentoonstelling in Nederland en ik ben er heel blij mee.’

Er is ook een film gemaakt over je leven. Waarom wilde je dat?
‘Ik wilde heel graag samen iets met Margreet maken over de periode waarin ik in Nederland aankwam als jonge vluchteling. Margreet stelde voor om een documentaire te maken. Het is niet mijn bedoeling om anderen hiermee de les te lezen. Voor mij gaat het er ook niet om dat mensen zien dat ik ooit een jongen was, want voor mijzelf was ik altijd al een vrouw. Ik wil de documentaire bij de expositie vertonen, zodat je ziet hoe mijn levensreis is geweest en wat mijn werk is. Mijn leven was vroeger heel zwaar en moeilijk. Als ik maar één iemand hiermee kan inspireren dan zou dat al mooi zijn. Ik ook wil graag meer open zijn over mijzelf, ook door de huidige situatie in Iran. Ik wil hiermee mensen in Iran en de LHBTI-gemeenschap steunen.’

‘Als ik kunst maak voel ik me goed’

Hoe was het om weer op oude plekken te zijn?
‘Deze terugreis met Margreet greep mij heel erg aan. Het was erg emotioneel om voor de film weer terug te zijn op plekken van vroeger. Er is in Ommen veel veranderd, maar het bos, toen een schuil- en uitlaatplek voor mij, is nog zoals het was. Het was ook vreemd en emotioneel om op dat zelfde bankje bij de school in Ommen te zitten.’

Hoe belangrijk was Margreet als docent?
‘Margreet was heel anders dan andere docenten. Niet dat we zoveel praatten indertijd. Maar het zat meer in de aandacht die zij mij gaf. Ik was erg eenzaam. In de opvang in Ommen had ik te maken met vooroordelen en discriminatie. Margreet begreep mij. Toen ik op een gegeven moment op stel en sprong werd overgeplaatst uit Ommen heb ik snel een tekening voor haar gemaakt om iets van mijzelf achter te laten, om te laten zien wie ik was en hoe ik mij voelde. En dankzij die tekening kon ze mij na al die jaren weer terugvinden (in de podcast vertelt Margreet hierover, red.).’

Margreet en Mahrek in de documentaire terug in Ommen.

Hoe kijk je aan tegen de situatie in Iran?
‘In Iran is een fanatiek religieus regime aan de macht. Je kan niet zomaar protesteren om de regering te laten aftreden. Maar licht overwint altijd duisternis en het is tijd voor verandering. De leiders kunnen de jongeren niet meer overheersen, want die laten zich niet leiden door religie. Je kunt deze opstand niet stoppen door mensen te vermoorden. Mensen zijn niet meer bang om dood te gaan.’

Speelt kunst ook een rol in deze opstand?
‘Kunst heeft zeker een rol in deze revolutie. Omdat het taal overstijgt begrijpt iedereen wat het betekent. Sinds deze opstand vier maanden geleden begon, is er zoveel aan posters, karikaturen en kunst gemaakt. Voor deze tentoonstelling heb ik een gebroken hart gemaakt. En ik zal ook een stuk van mijn haar afknippen tijdens de tentoonstelling als blijk van solidariteit.’

Wat betekent kunst voor jouzelf?
‘Als ik kunst maak voel ik me goed, het is waarvoor ik leef. Ik wil graag mensen met mijn kunst raken, het is voor mij ook vorm van zelfhulp en een middel om meer bewustzijn te creëren.’