Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Meubels pimpen, een levensecht-leren-winkel runnen of stage lopen bij een winkelketen, dat is voor leerlingen van TalentStad Praktijkonderwijs mogelijk dankzij het grote en gevarieerde netwerk van de school. Alles om de leerlingen naar hun eigen plek in de maatschappij te begeleiden.
Dit jaar bestaat het praktijkonderwijs in Nederland 25 jaar. In die tijd heeft het onderwijs zich ontwikkeld en zijn de mogelijkheden voor de leerlingen vergroot door samenwerking met vmbo, mbo en vooral ook met leerwerkbedrijven in alle branches. Want praktijkonderwijs draait om leren in en van de praktijk. Op weg naar werk of een vervolgopleiding lopen ze elk jaar langer stage. Eerst intern, vervolgens bij een stagebedrijf. Een groot netwerk is daarbij essentieel.
TalentStad Praktijkonderwijs heeft talloze bedrijven in de digitale kaartenbak staan. Daarnaast maakt de school deel uit van allerlei organisaties die op het gebied van leren in de praktijk enorm aan de weg timmeren.
Intern begeleider Christien van Benthem en stagecoördinator Bram Vermeer.
‘Leerlingen krijgen een toelaatbaarheidsverklaring als ze aan een aantal criteria voldoen’, vertelt Christien. Een gemeten cognitie beneden gemiddeld en een leerachterstand op twee of meer van de volgende domeinen: inzichtelijk rekenen, begrijpend of technisch lezen en spellen.’ Praktijkonderwijs kent drie uitstroomrichtingen. ‘Ze kunnen via onze schakelklassen 1 en/of 2 naar het vmbo, ze gaan via de tweejarige Entreeroute richting mbo of ze stromen uit richting werk.
Momenteel gaat ongeveer de helft van onze leerlingen met werk van school, die verhouding verschilt per jaar. We volgen de leerlingen dan nog twee jaar en meestal wel langer.’
TalentStad Praktijkonderwijs werkt wettelijk gezien aan de vier domeinen wonen, werken, vrijetijd en burgerschap. ‘We begeleiden de leerlingen op hun weg naar zelfstandigheid, dat is heel kort gezegd wat we doen. Alle vakken hangen daarmee samen.’
In Nederland zijn er 177 praktijkscholen met in totaal rond de 29.000 leerlingen. De vijfjarige school voor praktijkonderwijs is bedoeld voor jongeren die het moeilijk vinden om een diploma te behalen in het reguliere voortgezet onderwijs.
Madelief (links) en Salem (rechts) zitten in de derde klas. Elke vrijdag werken ze in de unieke levensechtleren-winkel Van Waarde, die vorig jaar als kerst pop-up het landelijke nieuws haalde vanwege de bijzondere doelstelling: levensecht leren en duurzaamheid, waarbij meer dan tien scholen, gemeente en kringloop samenwerken.
‘Het leukste vind ik de kassa’, zegt Madelief. ‘Dat was wel een droom van mij: achter de kassa leren werken. En die is nu uitgekomen. Ik ben er best trots op. Mijn moeder en mijn opa en oma ook, die zijn hier al een keer langs gekomen.’
Salem werkt liever in het magazijn. ‘Daar kan ik spullen sorteren en kijken wat er voor moois is binnengekomen.’ Ze houdt er ook van om de artikelen mooi in de winkel te presenteren. ‘Maar als het nodig is ga ik ook stofzuigen.’
Madelief wil later wel in een winkel werken. Salem weet het nog niet zeker. ‘Ik wil misschien ook in de kinderopvang werken. Dan moet ik naar mbo 2. Volgend jaar ga ik eerst op TalentStad Praktijkonderwijs met Entree beginnen. Spannend, maar ook leuk. Ik ga mijn best doen.’
‘Wij hebben fijne leraren en vinden het leuk dat TalentStad dit soort dingen aanbiedt.’
‘Bij onze aanpak staat talent voorop’, vertelt Christien. ‘We kijken wat de leerlingen kunnen, waar ze goed in zijn of goed in willen worden. Sleutelwoorden zijn stage en maatwerk. Van het eerste contact werken we naar een contract.’
De leerlingen zijn gebaat bij leren in de praktijk. ‘In de eerste twee jaar krijgen ze praktijkvakken zoals horeca, groen, techniek en CKV (Cultureel Kunstzinnige Vorming, red.) en al snel gaan we over naar stages, elk jaar iets langer, eerst intern en vervolgens extern’, vertelt Bram.
Niet elk bedrijf is geschikt om praktijkschoolleerlingen te begeleiden. ‘Je hebt bedrijven nodig die beseffen dat onze leerlingen zoveel méér moeten doen, zoveel extra hard moeten lopen om bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek te doen. Gelukkig hebben onze stagebedrijven die feeling, de gave om onze leerlingen een kans te geven.’
Celesta Postuur van Kringloop Zwolle begeleidt leerlingen in Van Waarde, waar kleding, speelgoed en gerecyclede artikelen worden verkocht. ‘We kijken wat ze kunnen, waar ze nog wat te leren hebben en hoe we ze kunnen uitdagen.’
Het vergt een flexibele houding. ‘Sommige leerlingen komen regelmatig. Anderen zie je na één keer niet weer. Sommigen komen mét en anderen zonder begeleiding. We werken met leerlingen van vso, vmbo en praktijkonderwijs, maar ook met mbo- en soms hbo-studenten.’ Ze werkte niet eerder in het onderwijs. ‘Ik dacht bij de sollicitatie als Pippi: ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan. En ik vind het geweldig, nog leuker dan ik dacht.’
Ze biedt de leerlingen structuur. ‘Ze moeten dagelijkse dingen doen als afstoffen en stofzuigen, maar ik kijk ook goed naar wat ze zelf leuk vinden om te doen en waar ze tot hun recht komen. Salem is heel goed in organiseren en het mooi neerzetten van de artikelen. Madelief vindt het geweldig om kassawerk te doen. Ik laat ze gewoon hun gang gaan. Dat werkt het best en daar leren ze het meest van.’
TalentStad Praktijkonderwijs is met ongeveer 200 leerlingen de grootste school voor praktijkonderwijs in Zwolle. ‘We kennen een gestage groei’, vertelt Bram. ‘Leerlingen weten ons te vinden. Dat komt volgens ons mede door hoe we een veilige setting bieden en middenin de maatschappij staan.’
Dankzij de voortdurende blik naar buiten gaan er deuren open voor de leerlingen. ‘We maken bijvoorbeeld deel uit van Sterk Techniekonderwijs Zwolle. We zijn partner van circulair ambachtscentrum WaardeRing en werken samen met Thorbecke, de Ambelt en vso De Twijn in het circulaire arbeidstrainingscentrum TIB. Leerlingen pimpen er meubels en demonteren, sorteren en scheiden er materialen zodat die weer hergebruikt kunnen worden. Ook doen onze leerlingen samen met leerlingen van andere scholen ervaring op in de unieke, levensechtlerenwinkel Van Waarde. In samenwerking met andere organisaties kun je veel mooie dingen doen en veel bereiken.’
TalentStad Praktijkonderwijs, Thorbecke Praktijkonderwijs en de praktijkroute van Greijdanus trekken als praktijkscholen veel met elkaar op. ‘We doen allemaal dezelfde dingen’, vertelt Christien. ‘Al dromend hebben we het er al vaak over gehad: hoe mooi zou het zijn wanneer we hier in Zwolle gewoon één grote praktijkschool zouden hebben.’
Bram is het volledig met haar eens. ‘Dat zou echt geweldig zijn. Eén groot netwerk, één groot gebouw met volop ruimte: we zijn hier echt uit ons jasje gegroeid en hebben als praktijkschool te weinig eigen praktijkruimtes.’ Ze zien het al helemaal voor zich. ‘Samen kun je veel meer bereiken voor de jongeren en ze nog beter op hun plek krijgen.’
De ruimte aan de Blaloweg mag beperkt zijn, gelukkig heeft Bram een echte neus voor mogelijkheden elders. ‘Deltion heeft nieuwe lascabines op het oude Philips-terrein aan de Ceintuurbaan, daar kunnen onze leerlingen leren lassen. Daar is ook een grote hout-, schilder en elektroafdeling waar we terecht kunnen. Ook bij Opleidingsbedrijf Metaal kunnen we bijvoorbeeld terecht.’
Sinds enkele jaren heeft TalentStad Praktijkonderwijs ook stagebedrijven in het buitenland, zoals C&P Buitensport in de Ardennen. ‘Onlangs hadden ze zestien oude kano’s over en ze vroegen of we daar wat mee konden doen. In overleg met de mensen van Sterk Techniekonderwijs konden we ze hierheen halen. Nu knappen de leerlingen ze op voor bijvoorbeeld sportoriëntatie. Als je goed om je heen kijkt, kom je mooie dingen tegen.’ Bram is, net als z’n leerlingen een aanpakker. ‘Je kunt eerst oeverloos overleggen, maar je kunt ook gewoon beginnen.’
Het is niet alleen praktijk en stage op TalentStad Praktijkonderwijs. Als één van de eerste dertig praktijkscholen startte de school enkele jaren geleden met de pro/vmbo-onderbouwklas, ook wel heterogene brugklas genoemd, voor leerlingen die twijfelen tussen praktijkonderwijs en vmbo ‘Ze krijgen in een praktijkonderwijssetting les op vmbo basiskaderniveau, ze maken zich leer strategieën eigen en ze ontdekken hun talenten bij de praktijkvakken’, legt Christien uit.
Andere leerlingen kiezen voor twee jaar Entree. ‘Als ze het halen, lukt het meestal ook op mbo niveau 2 en soms niveau 3.’ De mbo’s zijn over het algemeen goed ingespeeld op de praktijkschoolleerlingen. ‘Soms blijkt het theoriegedeelte nog lastig. Maar daar wordt ook steeds meer op ingespeeld met het uitreiken van praktijkdiploma’s’, vertelt Bram. ‘Onze leerlingen met een praktijkdiploma lassen kunnen vaak minstens zo goed lassen als lassers met een mbo 2-diploma.’
Praktijkonderwijs gaat verder dan onderwijs, stellen Christien en Bram. ‘Hier gaan onderwijs en zorg hand in hand en dat maakt het soms moeilijk.’ Maar wat hen betreft is het ‘t allemaal waard.
‘Als je leerlingen helemaal tot bloei ziet komen op hun stage. Als je ziet hoe ze hun ogen uitkijken bij een buitenlandstage: soms zijn ze nog nooit op vakantie of uit hun provincie geweest. Of als ze op een terugkomavond vertellen dat ze al meer dan vijftien jaar op het adres werken dat wij als stageplek voor hun vonden. Daar doen we het voor.
Soms zijn ze lastig, dan moet je even op je strepen gaan staan. Maar weet je: ze vinden het zelf ook niet leuk als het weer eens mis gaat en vaak gaat het gewoon niet expres. Ik denk altijd: kijk ze aan en luister naar ze. Ze kunnen het je allemaal vertellen.’
