Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Wanneer studenten problemen hebben die hun opleiding of ontwikkeling belemmert, komt de schakelfunctionaris in beeld. Hij of zij zoekt hulp in de gemeente en/of woonplaats van de student. Deze aanpak van Landstede staat nu ook genoemd in een handreiking van het Nationaal Jeugdinstituut (NJi) over hulp aan mbo-studenten.
Toen de ouders van Nina gingen scheiden, had dat niet alleen impact op haar situatie thuis, maar ook op school. Nina, die in 2018 begon met de opleiding Begeleiding specifieke doelgroepen op Menso Alting, kon zich slecht concentreren en raakte al snel achter met haar schoolwerk. Toen ze aan het begin van haar tweede jaar inzag dat het zo echt niet goed ging, trok ze aan de bel bij haar coach. ‘Ik wist dat er iets moest gebeuren. Ik wist alleen niet goed wat.’
Via haar coach kwam Nina in gesprek met Paola Starink, schakelfunctionaris (voorheen generalist) van Landstede. Zij nam contact op met haar ouders, de GGZ, de leerplichtambtenaar en de plusvoorziening. Allemaal in Emmen, de woonplaats van Nina. Samen maakten ze een plan van aanpak. Nina ging gedurende twaalf weken, vier dagdelen per week werken in een sociale onderneming van de GGZ Drenthe. Regelmatig voerde ze gesprekken met Paola, haar werkbegeleider en een medewerker van de GGZ. Ook volgde ze gezinstherapie om de band met haar moeder te verbeteren.
De rol van generalist/schakelfunctionaris bestaat binnen Landstede sinds 2015. Twee medewerkers houden zich bezig met niet-loopbaangerelateerde problemen van studenten die hun ontwikkeling belemmeren. Zij leggen contact met hulpverlening in de gemeente en/of woonplaats van de student en verbinden de professionals onderling. Ook de leerplichtambtenaar en het RMC (Regionale Meld- en Coördinatiepunt) worden betrokken om samen met de student oplossingen te vinden. De schakelfunctionaris, in dit geval Paola, is belangrijk geweest in die periode, zegt Nina. ‘De gesprekken waren erop gericht om weer naar school te gaan. Dankzij haar zag ik beter in wat school van mij verwachtte. Ik besloot toen een grafische opleiding te gaan volgen.’
De schakelfunctionaris komt in beeld als een student meer hulp nodig heeft dan de studentadviseur - een psycholoog of orthopedagoog - kan bieden. ‘Wij leggen dan een lijntje met hulpverlening in de woonplaats van de jongere’, zegt Peter Tijhaar, ook schakelfunctionaris. ‘Dat kan gaan om psychosociale of financiële hulp, maar ook een melding bij Veilig Thuis komt voor. Vaak is ons eerste contact met iemand van het sociaal wijkteam. Soms zet ik op basis van een dossier of een gesprek met de coach hulp in gang. Dit gebeurt trouwens altijd en alleen met toestemming van de student.’
Afhankelijk van de situatie blijft Tijhaar persoonlijk betrokken. ‘Dat gebeurde bijvoorbeeld toen een student, die bij een familielid woonde, problemen kreeg. Peter: ‘De verhouding was niet goed. Deze student was bang dat hij op straat zou komen te staan. Ik heb toen een bijeenkomst georganiseerd met de student, zijn coach, een consulent van het wijkteam, zijn ouders en het familielid waar hij woonde. Zelf was ik er ook bij. Er zijn toen veel misverstanden uitgepraat, de jongen is weer thuis gaan wonen en het sociaal wijkteam heeft voorbereidingen getroffen voor begeleid wonen op kamers. En inmiddels woont hij zelfstandig.’
Nadat Nina besloot om weer naar school te gaan, had ze nog een paar maand om te overbruggen. Paola opperde om in die periode een traject te volgen bij Vuurkracht van Travers Welzijn in Zwolle. In tien weken tijd werkte ze in een groep met andere jongeren hoofdzakelijk aan drie dingen: zicht en aandacht krijgen voor eigen belemmeringen en uitdagingen, daarmee aan het werk gaan en leren hoe je hier in de toekomst mee moet omgaan. ‘Daarvoor doen we vooral fysieke, ervaringsgerichte oefeningen’, zegt Arend-Jan Poelarends van Travers Welzijn in Zwolle.
Arend-Jan is initiatiefnemer en begeleider van Vuurkracht, dat in 2019 voor het eerst draaide. ‘Het doel is om de jongere beter in contact te laten komen met henzelf. Dat levert mooie dingen op. Sommige jongeren zijn gebaat bij praten, anderen bij fysieke oefeningen. Ik ben ervan overtuigd dat er jongeren zijn die door dit programma niet in de hulpverlening terechtkomen. Wanneer het snel wordt ingezet, kan het een goede interventie zijn.’
Nina rondde het traject in juni van dit jaar af. Het heeft haar veel opgeleverd, zegt ze zelf. ‘Ik heb er geleerd om mijn grenzen aan te geven, om meer mezelf te zijn richting mezelf en anderen. Ik heb ook veel dingen kunnen verwerken door de activiteiten die we met de groep deden. Door één van die activiteiten weet ik wat ik nu écht wil: het onderwijs in. Daarom ben ik dit schooljaar niet met een grafische opleiding, maar met een opleiding tot onderwijsassistent gestart. En dat bevalt heel goed.’
Scholen kennen verschillende manieren om hun studenten te ondersteunen. Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) bracht vorig jaar een handreiking uit over de optimale ondersteuning aan mbo-studenten.
Hierin staan voorbeelden van drie scholen: de Schakelfunctionaris-aanpak van Landstede, de School Als Werkplaats-aanpak van het Friesland College en de School Als Wijkteam-aanpak van het Deltion College. Ook staan er aanbevelingen, tips en handvatten in voor hulp aan mbo-studenten.
