Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Met de Hollandse meesters als inspiratiebron zijn de studenten Mediaredactie van Landstede MBO uitgedaagd om een eigentijds stilleven te maken. Veel studenten hebben zich laten inspireren door de coronacrisis, maar sommigen hebben het heel persoonlijk gehouden of nadrukkelijk gekeken naar de meesters uit de Gouden Eeuw. In de teksten zijn de twee delen van het woord Stil Leven bewust uit elkaar gehaald. Het was de bedoeling dat de studenten in de spiegel zouden kijken, zouden nadenken over stilte en over het leven van nu.
De stilte voor de storm. De lucht is geladen met elektriciteit. Mens en dier zoeken een schuilplaats. Vogels vliegen laag over de grond. Deuren sluiten. Zelfs insecten wagen zich niet in het openbaar. Het afwachten is begonnen.
Bliksem verlicht de donkere nacht. Een witte flits vertakt zich in een tijdspanne van een milliseconde. De inslag op de grond zo snel dat het voorbij is voordat het begint. Een, twee, drie. Na negen seconden volgt het lawaai. Donder rolt als een golf door de lucht. Ramen, bomen en stenen trillen door het natuurgeweld. Een tweede inslag is dichterbij. De grond beeft. Een slapende wereld wordt wakker geschud. Ondanks alles is het stil tussen de donderslagen. De strijd in de wolken gaat door. Ieder mens houdt zijn adem in voor de volgende slag.
Stilte na de storm. De nacht vordert. Het tikken van regen vult de leegte die de donder en de bliksem hebben achtergelaten. De wereld ademt, durft weer uit te ademen.
Marieke Prins
Een klein lichtpuntje - Britt Christiani
Sommigen denken bij het woord stilleven aan de stillevens die vroeger vaak gemaakt werden, met fruit of bloemen. Een stilleven werd vroeger ook wel een stilliggend leven genoemd. Ik zou willen dat dat ook het eerste is wat bij mij op kwam bij het woord stilleven.
Nee ik kan me beter vinden in het woord stilliggend leven. Want dat is op het moment het geval. Alles ligt stil. Het enige wat ik de hele dag doe is liggen in bed. Ik heb het gevoel dat ik in een stilleven leef. Opgesloten op m’n kamer helemaal alleen. Af en toe hoor ik mensen praten en zie ik een aantal gezichten op m’n computer. Elke keer als de les voorbij is, we nog even naar elkaar zwaaien in de camera en dan uitloggen. Elke keer als die computer weer dichtgaat, dan komt de stilte weer op me af. Daar zit je dan op je kamer, omringd door de stilte, nergens is nog leven te bekennen. Stilte kan erg fijn zijn. Ik verlangde er vaak naar, bijvoorbeeld op drukke plekken of in stressvolle situaties.
Ik ben al jaren op zoek naar stilte. Niet per se naar de stilte om me heen. Nee, ik ben op zoek naar de stilte in m’n hoofd. M’n hoofd is geen seconde stil. Neem mijn pijn, negativiteit stress en gedachten. Haal de tranen van m’n gezicht. De stilte heeft me gevonden, maar niet de stilte waar ik naar zocht. Daar lig je dan in de stilte. De dagen worden langer. Het is niet meer hetzelfde. De stemmen in m’n hoofd worden harder. Ze komen met vlagen, zodra de stilte arriveert, komen de stemmen terug. Lachend ga ik door de pijn. Ik mis het leven, de drama’s en de ruzies die ik vroeger haatte. Geef me de stress terug van het halen van mijn trein, het op tijd op school komen of de boodschappen doen. Het zit in de kleinste dingen, maar dat is een teken van leven. En dat teken van leven ben ik verloren. Ik wil die ene persoon zijn die bij stilleven denkt aan een kunstwerk.
Lola de Jong
Een leven in stilte is een privilege. In de moderne maatschappij voel ik een vicieuze cirkel waarin we allemaal terecht zijn gekomen. Als kind heb je weinig besef van deze cirkel, die zich naarmate je ouder wordt, steeds vaker laat zien. De constante druk die ons laag houdt, het streven naar de toekomst: Het beangstigt mij. Met mijn hoofd dwaal ik af in een continue herinnering uit het verleden, één die ikzelf in de toekomst gecreëerd heb. Als ik de herinnering ontleed, ontdek ik dat hij is opgebouwd uit enkele snippers van ware herinneringen, maar ook een bepaald verlangen, dat zich alleen kan uiten via beeld.
Die snippers perste ik samen tot een ware herinnering, een herinnering die voor mij bestaat en leeft, maar die gebaseerd is op een gebeurtenis die nooit heeft plaatsgevonden. Een plastic herinnering, dat is hoe ik het graag benoem. Waar veel mensen fantaseren over de toekomst, fantaseer ik over het verleden. Ik stel mezelf echter nooit de vraag: Wat had kunnen zijn? Nee, de verleden herinneringen die ik nu creëer zijn levend en wel.
Nadenken over het verleden creëert rust, stilte in mijn leven. Er is een houvast en een zekerheid, mede omdat alles al heeft plaatsgevonden. Ik kan mijn grip niet op de toekomst plaatsen. Wanneer je op een dunne balk een klif probeert te passeren en je hebt aan je linkerkant een leuning die je alleen met je vingertoppen kunt aanraken, dan kies je voor wat dichterbij ligt. Je concentreert je liever op de stappen die je zet, de ondergrond waar je op loopt, wetende dat wat je eigenlijk wilt, nog niet binnen handbereik ligt.
Bij mij geeft herinneren rust, rust geeft blijdschap en blijdschap brengt me het leven van stilte waarnaar ik op vele momenten verlang.
Guido Slenders
Op één dag zal er stilte zijn. Op een dag zullen alle geluiden langzaam weggalmen. Het geruis van alle mensen zal vervagen. Alles wat er over zal zijn is stilte. De aarde zal stoppen met draaien en alles wat er leeft zal stoppen met ademen. Het leven zal stilvallen. Alle lichten zullen uitvallen. Het zal donker worden. Er zal een eeuwige nacht komen. Een soort slaap waar we nooit meer uit zullen ontwaken. Regen zal niet meer vallen. De zon zal niet meer schijnen. Ooit zal de kaars uitbranden. Ooit is onze tijd op.
Onze eigen daden zullen ons einde worden. We moeten nu ingrijpen, want we zullen het niet terug kunnen draaien. De tijd is bijna op. Er is geen tijd meer om het leven voor lief te nemen. Er is geen tijd meer voor ontkenning. Er is geen tijd meer om onwetend te zijn. Er is geen tijd meer om te doen alsof het probleem zichzelf allemaal wel oplost. Er is geen tijd meer om het probleem uit te stellen. Want het probleem zijn wij. En ook alleen wij kunnen de oplossing zijn.
Om de oplossing te kunnen zijn moeten we eerst herkennen dat wij het probleem zijn. Alleen dan kunnen we deze wereld redden. Alleen dan kunnen we onszelf redden, onze toekomst, onze kinderen, onze kleinkinderen en alles wat daarna zal komen. We moeten allemaal ons steentje bijdragen. Want dit kunnen we niet alleen. Het gewicht van de wereld is veel te zwaar om in je eentje te dragen. En voor degene die hun deel al doen ik weet dat het soms zo voelt. Alsof de hele wereld op jouw borst ligt, zo zwaar dat het ademen soms onmogelijk voelt. Je bent op deze wereld gezet om het beter achter te laten dan het was toen je hier kwam. We komen er wel. Ooit.
Sabine Nijhof
De eerste emotie die in mijn hoofd komt als ik denk aan stil leven? Haat, want het is een nutteloos iets. Het leven is niet stil. Waar je ook gaat, je hoort en ziet altijd wat. Er gebeurt iets, wat iets met je doet. De wereld om ons heen is luidruchtig, irritant en een chaos. Hoe erg je ook je best doet, je zult nergens stilleven vinden. Zelfs niet in de meest geluidsdichte kamer terwijl, want zelfs dan zal je je hart horen kloppen. Het kloppen van je hart gaat je dan mateloos irriteren, want het is het enige geluid dat je hoort.
Stilleven bestaat dus niet. Als je in je kamer zit, zal je bijvoorbeeld de regen tegen je raam horen slaan, of je broer boven horen gamen. Je kunt je klok horen tikken, of je maag horen grommen. Waar je ook gaat er is geluid. Maar er zijn ook beelden. Die beelden maken je onrustig. Je ziet de puinhoop van je kamer en een naar gevoel strijkt over je heen, want je moet nog opruimen. Of je ziet je Engelse boek liggen en denkt aan al het huiswerk dat je nog moet maken. Beelden die je ziet, zetten gedachten in beweging en die gedachten kunnen fluisteren in je hoofd, maar ze kunnen ook schreeuwen.
Je denkt altijd wel ergens aan waardoor het nooit stil is. En je kan er helemaal niks aan doen, want zo is het leven. Het leven is luidruchtig en een chaos. Stel, je haalt de twee woorden uit elkaar, dan blijft het luid, want stilte bestaat niet helemaal. Het kan stil zijn, maar het zal nooit geluidloos zijn. Het leven is ook niet stil, want je hart klopt en je bloed ruist door je aderen. Je maag knort en je ademt lucht in en uit. Het leven zelf kan dus ook nooit helemaal stil zijn. Dus eigenlijk is stilleven een compleet nutteloos woord.
Ilse van der Wolde
Het leven ligt stil. Al een hele tijd. Bijna een jaar. Het leven staat letterlijk en figuurlijk stil. Winkels zijn dicht. Restaurants zijn dicht. Die zitten al bijna een jaar in spanning of ze dit wel overleven. Ondernemers slikken nog een keer als ze weer een rekening binnen krijgen.
De hele dag thuis zitten. Op je laptop school volgen. Geen sport. Geen feestjes. Geen sociale activiteiten. Alles valt weg. Nu hebben we ook nog een avondklok, die beperkt je nog meer in wat kan. Soms heb ik het gevoel dat we gevangen zitten in een onzichtbare kooi. De onzichtbare tralies zijn het virus, want je ziet het virus niet. Natuurlijk zie je zieke mensen en overvolle ziekenhuizen. Maar het virus zelf is onzichtbaar. Je weet niet wanneer het langs je ruist. Dat merk je pas later.
Doordat het virus eerst een stil en onzichtbaar leven leidt, moeten we afstand bewaren. Zelfs tot heel dierbare mensen als die niet in je gezin zitten. Ik ben een enorm familiemens. Dit raakt mij dus echt enorm. Ik heb aan mijn vaders kant een familie van 28 mensen. Die familie is super hecht. Kerst hebben we niet samen kunnen vieren, verjaardagen vielen in het water. Ze wonen allemaal in Groningen en sommige van hen heb ik al bijna een jaar niet meer gezien, omdat ze kwetsbaar zijn. Deze stilte tussen ons doet mij pijn.
Tussen acht en negen uur zie je iedereen naar huis haasten. De straten zijn weer wat drukker rond dat tijdstip. Het leven iets minder stil. Daarna is het leven doodstiller dan ooit te voren. Als ik ’s avonds soms de hond nog uitlaat en je hoort in de stilte een trein voorbij razen, dan staar ik er altijd even naar. Je ziet meestal maar één persoon en meestal is dat de conducteur. Laatst zag ik er twee in de trein en moest ik even lachen. Blij dat de conducteur niet alleen was in de stilte.
Ik merk dat hoe langer ik achter de laptop school heb, hoe somberder ik word. Een dipje krijg ik, heb ik het idee. De hele dag binnen zitten. Zodra ik les heb is het wel oké. Pratende mensen in de les en soms grappige situaties. Maar zodra dat wegvalt is het weer een stil leven. Eerst zocht ik dan vaak zelf de gezelligheid op door naar mijn ouders of broer te gaan. Maar mijn ouders zijn steeds langer en meer aan het werk en mijn broer is een week geleden uit huis gegaan. Heel fijn voor hem, maar op momenten dat ik het té stil vind, mis ik hem ontzettend. Maar dat laat me ook weer beseffen hoe dankbaar ik voor hem ben.
Ik probeer elke dag een half uur met de hond te lopen. Door school en werk lukt dit niet altijd, maar ik doe mijn best. Dit om even uit het stille leven thuis te ontsnappen. Ook zoek ik in het weekend vaak wel een vriendin op en doordeweeks zie ik mijn vriend wel eens. Dit helpt mij er wel echt doorheen. Het stille leven zuigt me wel steeds meer in zich op. Maar ik blijf proberen het goede te zien en van elke dag iets er van te maken.
Iris Jansen
Soms is het leven stil. Dan hoor je geen geluid, en vergeet je zelfs even dat je leeft.
Soms is het fijn, en soms doet het pijn.
Soms geniet je van de stilte, er is niemand die wat van je vraagt, en niemand die je stoort. Andere keren wordt je gek van de stilte, dan denk je aan alles wat er voor je te wachten staat zodra je weer wat hoort.
De stilte begint vaak sereen en kalmerend. Je denkt nergens aan en laat de rust over je heen spoelen. Dan begin je na te denken, dan denk je aan alle opdrachten die nog op je zitten te wachten, of aan wat je tegen iemand hebt gezegd, iets rots. In de ergste gevallen denk je na over je leven, aan alles wat er mis mee is gegaan. Aan de mensen die je verloren hebt en de kansen die je hebt laten gaan. Meestal rolt er dan een traan over je wang, als je niet oplet volgen er meer, maar soms is het anders. Dan voel je helemaal niks, dan ben je ook stil van binnen. Toch voel je altijd wat, ook zonder gevoel. Af en toe is het de leegte zelf, het lijkt een beetje op zenuwen. Andere keren is het nergens mee vergelijkbaar, je weet alleen dat het niet goed voelt. Maar wat is nou beter, te veel voelen of helemaal niks?
In die stille tijden hebben mensen soms helemaal niet door dat je eventjes weg bent, zowel lichamelijk als geestelijk. Wanneer je dan weer terugkomt, merk je niet dat mensen je hebben gemist. Hun leven ging gewoon door, terwijl jij even op pauze stond. Dan kijkt de stilte weer mee over je schouder, en voel je het weer je hoofd in dringen. Dan wilde je dat je nooit de stilte had achtergelaten, want dan hoefde je je niet zo alleen te voelen. Soms draai je je dan om, en ga je terug. Soms zet je de stap vooruit, en laat je de stilte achter je. De stilte maakt het niks uit, je komt toch wel weer terug.
Ilse van Dijk
The unfinished picture - Silke Meinen
Wat is een stilleven nou precies? Is het een foto of is het een leven dat stil is? Kan het leven een tijdje stilstaan? Dat alles bewegingloos is, kalm en geluidloos. Het bewegingloze leven. Zouden mensen dat vaak hebben? Ik heb het wel eens gehad. Het is een raar gevoel. Het leven staat even stil en daarna gaat alles zo snel. Wat als we nou het leven bestaan noemen. Dat betekent dat je in het bewegingloze bestaan leeft.
Er staan wel meer dingen stil, zoals een foto. Een stilleven foto noemen we daarom een stilleven. Tenzij er beweging is op de foto. Dan is er geen stilleven. Je zet dan namelijk allemaal bewegingloze dingen op de foto. Het vertelt ook een verhaal. Bijvoorbeeld als je een chaos op de foto zet die niet beweegt, is het een stilleven. Het beweegt niet, maar het vertelt wel een verhaal. Het vertelt iets over hoe die chaos is ontstaan. Het is erg bijzonder hoe zulke dingen zo mooi kunnen zijn. Verhalen vertellen terwijl je maar naar één chaos kijkt.
Het is zo muisstil. Het is tijd om na te denken over de chaos. Wat zie je? Wat betekent het? Het heeft altijd een betekenis. Er kunnen ook altijd minder spullen op die foto staan. Ik vind het persoonlijk best fascinerend hoe het eruit ziet. Sommige mensen zien alleen chaos, maar ik zie alleen een verhaal. Het kan een leuk, maar ook een minder leuk verhaal zijn. Als je creatief denkt zie je wel een stil bestaan, want het bestaat wel alleen het beweegt niet.
Silke Meinen
Stilte. Het moment waarin je bijkomt nadat je slecht nieuws heb gehoord. Dat je niet meer weet wat je moet doen of wat gaat komen. Het verdriet, het proberen te doen of er niks aan de hand is. Zoveel gevoelens maar je weet niet wat je voelt. Zo druk in je hoofd, maar ook zo stil. Het zit niet mee, ik wil dat het goed gaat, dat ik weer ga voelen voor hoe ze zijn. Niet altijd van het slechtste uit gaan. Niet meer huilen en vervolgens niet te kunnen omschrijven wat je voelt. Het is zo stil.
Onder de mensen zijn geeft afleiding, maar als ik weer zin heb om naar huis te gaan, neemt de stilte me over. Alleen thuis zijn is niet verschrikkelijk, lekker thuis zijn, opruimen, schrijven en Netflix kijken. Ik hoef maar één keer vast te lopen en daar komt dat lege gevoel weer. Het gevoel dat je niet kunt omschrijven, maar dat er is en dat je moet overwinnen om door te kunnen gaan.
Ik kan het gevoel niet omschrijven, ook al wil ik dat zo graag. Het komt, je staat stil, starend naar waar je mee bezig was en dan in één keer ben je niks. Is het zo stil en denk je: Waarvoor doe ik dit nog. Die stilte in de ruimte is killing, ook al is het nog zo druk in je hoofd. Het liefst wil je janken, schreeuwen alles! Maar het is stil en ergens is dat ook fijn.
Ilse Zieleman
De corona afterparty - Joost Harink
Terwijl alles om mij heen stil is hoor ik het leven.
Stil is het dus niet.
Het geluid van mijn kloppende hart zorgt ervoor dat ik blijf leven.
Het geluid van mijn voetstappen zorgt ervoor dat ik kom op de plekken waar ik wil leven.
Het geluid van de stemmen in mijn hoofd zorgt ervoor dat ik nadenk over alle dingen waar ik voor wil leven.
Die stilte verdring ik onbewust door de hele dag gesprekken te voeren. Muziek te luisteren. Een televisie die blijft praten.
Ondankbaarheid is denk ik wel het goede woord. Mijn hele lichaam is bezig mij in leven te houden en ik luister niet.
Dus hierbij beloof ik mijzelf dat ik voortaan naar mijn eigen stilte ga luisteren.
Isa Mellema
Die twee woorden, met zoveel betekenissen. In deze lockdown hebben veel mensen een stil leven. Het is stil op de straten, stil in winkels, stil in restaurants. Het is rust. En rust is fijn. Maar dit stil leven is pijnlijk. Dit stil leven brengt veel verdriet met zich mee. Veel verdriet, ellende, last, zorg en treurigheid. Het is bizar dat dit stille leven niet alleen in Nederland is, dit stille leven is ook in andere continenten. Het is wereldwijd stil op de straten.
Maar niet alle mensen willen in deze stilte leven. Eigenlijk wil niemand in deze stilte leven. Sommige mensen accepteren het en sommige niet. De mensen die niet in deze stilte willen leven gaan de straat op. Om de stilte te verbreken. Demonstreren is goed, laat jezelf horen. Maar vernieling is nooit het antwoord. Nooit. Het is pijnlijk om te zien hoe steden worden gesloopt. Hoe winkels in vernieling worden gebracht. Hoe ruiten in worden gegooid. Hoe de politie wordt bekogeld met zware voorwerpen. De mensen die meedoen aan deze rellen, begrijpen niks van stil leven. Niks van respect. Ik schaam mij zelfs voor deze mensen. Ook al ken ik ze niet.
Maar stil leven kan ook positief zijn. Sommige mensen zijn graag op zichzelf. Dat zijn mensen die introvert zijn. En dat mag, dat is goed. Ik heb bewondering voor mensen die alleen initiatief nemen. Die niet afhankelijk zijn van de mensheid. Ik heb bewondering voor deze mensen die ook stil leven. Zelf zou ik dit niet kunnen. Ik heb graag mensen om mij heen. Gezelschap doet mij goed. Er is niks mis met stil leven, maar mijn voorkeur gaat uit naar beweeglijk leven.
Elvira Hoekstra
