Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Samen de leerling zo goed mogelijk begeleiden bij de overstap van het vo naar het mbo in de regio en daarmee uitval voorkomen. Dat is het uitgangspunt van het project ‘Warme Overstap en het Paspoort voor Succes’, van mbo-, pro-, vso- en vmbo-instellingen in de regio’s IJssel-Vecht en Noordwest-Veluwe. ‘Het Paspoort voor Succes (PvS) is een voor iedere deelnemende vo-, pro- en vso-school uniform document, waarin de leerling aangeeft wie hij is, wat hij kan, wil en nodig heeft’, zegt beleidsmedewerker André Postma van Landstede Groep.
‘De student verstrekt zélf de informatie aan het mbo: hoe hij tot de studiekeuze is gekomen, wat zijn persoonlijke situatie is en welke ondersteuning hij nodig heeft om succesvol te zijn, vertelt André, die namens Landstede MBO, mbo Menso Alting en StartCollege projectleider is van ‘Warme Overstap’. ‘Het PvS komt tot stand na een of meerdere gesprekken tussen de mentor, de leerling en de ouders. Het traject Loopbaan Oriëntatie en -Begeleiding (LOB)en het eventuele Passend Onderwijs-traject worden erin samengevat en overgedragen aan het mbo, waar het zich weer verder ontwikkelt en gaat integreren in het schoolprogramma.’
Alle mbo’s in de twee regio’s werken of gaan werken met het Paspoort voor Succes. De methode is om twee redenen ontwikkeld door projectleiders Derko Slot en Jannette Klaver binnen het VSV-programma van beide regio’s. ‘Onze visie is dat de leerling aan het stuur moet staan, eigenaar moet worden van zijn eigen leerproces’, legt André uit.
‘Daarnaast is het in verband met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) niet meer mogelijk om tussen vo- en mbo-scholen informatie door te geven zonder expliciete toestemming van ouders van leerlingen, jonger dan 16 jaar. Wat ik mooi vind, is dat die extrinsieke motivator gebruikt is om beleid te maken met een visie; de implementatie van een methode waar we veel profijt van kunnen hebben.’
Door het PvS goed te gebruiken wordt de leerling van het vo naar het mbo goed begeleid. ‘We kennen de mogelijkheden van de student en weten wat hij nodig heeft om succesvol te zijn, zodat we de benodigde ondersteuning op tijd kunnen organiseren. En dat is belangrijk. Doordat je op deze manier werkt, wordt de kans op uitval kleiner.’
André Postma
Vo-leerlingen ontdekken tijdens LOB wat ze willen, waar hun talenten liggen en hoe hun droomtoekomst eruit ziet. ‘In het PvS vat je dat samen’, zegt vierdejaars mavoleerling Damelsa Veenstra. Ze zit op het Vechtdal College in Dedemsvaart en gaat de opleiding verpleegkunde doen bij Landstede MBO.
‘Een hele tijd wist ik totaal niet wat ik wilde gaan doen. Ik overwoog al om toch eerst de havo te gaan doen, omdat ik de opleidingskeuze dan nog wat uit kon stellen. Maar afgelopen jaar hebben we voor LOB met een aantal leerlingen meegelopen met een verpleegkundige en ik besefte dat dat is wat ik wil.’
Damelsa Veenstra
Het PvS is voor haar gevoel de eindstap van LOB. ‘Samen met mijn coach, ouders en sommige vrienden heb ik de vragen beantwoord. Het is niet zo dat je er nieuwe dingen door ontdekt, die heb je eigenlijk al in de voorgaande jaren tijdens LOB ontdekt. Maar het stemt wel tot nadenken. Over jezelf en over hoe anderen je zien.’ Door het Paspoort voor Succes ben je beter voorbereid op het intakegesprek, vindt Damelsa. ‘
Je hebt al nagedacht over wat je kwaliteiten zijn en waarom je voor de opleiding hebt gekozen. Ik denk dat je daardoor ook zelfverzekerder bent. Voor mijn gevoel was het een goede intake. Ik heb kunnen vertellen waarom ik gemotiveerd ben en ik heb ook een goed beeld gekregen van de opleiding. Wat ik heel fijn vond, was dat ik meteen te horen kreeg dat ik was aangenomen. Ik heb heel veel zin in mijn nieuwe opleiding.’
‘Het PvS vormt een mooie, uniforme aansluiting van het voorgezet onderwijs op het middelbaar beroepsonderwijs’, zegt Ronald Kuijvenhoven, docent TalentStad Beroepscollege. ‘Leerlingen ontdekken waar ze goed in zijn en wat hen niet ligt. Het proces van insluiten en uitsluiten is essentieel bij het maken van keuzes. Want dat is moeilijk, dat heb ik vroeger zelf ondervonden, maar in de huidige, snel veranderende wereld is het helemáál lastig.
Het is heel belangrijk dat de leerling bewust over de mogelijkheden nadenkt, dat het mbo en ook de beroepswereld erbij betrokken worden en dat hele traject wordt in het Paspoort voor Succes vastgelegd. Dat maakt het een waardevol document op basis waarvan je heel goede gesprekken kunt voeren.
Het zou mooi zijn als het in de toekomst kan worden aangevuld met foto’s en video’s.’ Ronald prijst de manier waarop het project gezamenlijk wordt aangepakt. ‘Geen eilandjeswerk meer, maar een gesprekscultuur, waarin niet óver, maar met mensen wordt gepraat.
Wij zijn op TalentStad Beroepscollege momenteel bezig met het nieuwe portfoliosysteem Leerlingbespreking.nl, waarin de leerling zelf een belangrijke rol heeft, feedback krijgt en doelen formuleert. Dit sluit precies aan op Paspoort voor Succes. Zo krijg je mooie trajecten die de leerling uiteindelijk echt gaan helpen om duidelijker inzicht te krijgen wiehij is, wat hij kan en wat hij wil bereiken.’
Ronald Kuijvenhoven
‘Kijk, je bent vijftien, je gaat naar een nieuwe opleiding en zit tegenover een scout die je allemaal vragen gaat stellen, terwijl je ouders en mentor altijd voor je hebben gedacht’, zegt docent en scouttrainer Wietsche de Jong van Landstede MBO Zorg & Welzijn. ‘Ineens sta je er alleen voor.
Als dan blijkt dat die scout het al een beetje begrijpt en kent dankzij het door jou ingevulde Paspoort voor Succes, moet dat toch goed en veilig voelen!’ Daarbij is het volgens hem een goed middel tegen voortijdig schoolverlaten. ‘Keuzes zijn net iets meer en eerder overdacht.
De tijd dat je net als je vader kruidenier wordt is voorgoed voorbij. De arbeidsmarkt verandert, wellicht zijn andere banen van de toekomst zijn nog niet bekend. Daar moet je studenten op voorbereiden. Dat doen we met LOB en het Paspoort voor Succes is daarvan een mooi slotmanifest. De leerling krijgt grip op de mogelijkheden en keuzes die hij heeft en de handvatten die hij hiervoor krijgt kan hij verder gebruiken en door ontwikkelen op het mbo.’
Het Paspoort voor Succes is nog geen algemeen goed maar wel een geweldig instrument. ‘Het is belangrijk dat de methode wordt omarmd door de mensen die de mogelijkheid hebben om het te implementeren: de mentoren, de decanen, de scouts’, zegt Wietsche.
‘Maar het gaat goed, wordt steeds meer gehanteerd en het PvS vormt bij intakes een perfect hulpmiddel. Als ik een coachgesprek heb met een toekomstige student en ik vraag waar hij tegenaan loopt en wat er goed gaat en waarom, dan komen alle PvS-vragen inclusief de vijf loopbaancompetenties vanzelf voorbij. Het grote voordeel is dat de student er nu zelf ook al goed over nagedacht heeft.
En dat moet je willen: zorgen voor een zo goed mogelijke aansluiting bij de student en de standpunten waar het mbo-onderwijs van Landstede Groep voor staat. Dat geeft de student ook vertrouwen voor de volgende stap en draagt wellicht bij aan het vertrouwen in zichzelf. En laten we ook niet vergeten: Landstede Groep bestaat bij de gratie van de studenten. Daar moet je goed voor zorgen.’
‘We bevinden ons in de afsluitende fase van het pilotstadium’, zegt André. ‘Op basis van de ervaringen wordt het Paspoort voor Succes jaarlijks aangepast en vastgesteld, en digitaal beschikbaar gesteld aan de scholen voor pro, vso, vo en mbo.
Als straks alles technisch goed geregeld is, alle scouts het systeem omarmen, alle vo-scholen meedoen en we van iedere leerling die hier binnenkomt het PvS van te voren kunnen inzien, dan hebben we een prachtig middel om studenten op een goede manier te ontvangen en van het eerste tot het laatste jaar te coachen en begeleiden.
Het is ook geweldig dat we het met alle vo’s en mbo’s in de regio gezamenlijk op dezelfde manier doen. Iedereen werkt met hetzelfde middel en vanuit dezelfde visie. Daar word ik heel blij van: niet alleen omdat het míjn visie is, maar omdat die gedeeld wordt: dat leerlingen vanuit een intrinsieke motivatie hun keuzes maken.’
Wietsche de Jong
