Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Het Innovatiecluster Kind en Educatie is een RIF-project (2019-2024) waarin praktijkorganisaties – zoals kindcentra, basisscholen en wijkteams – intensief samenwerken rondom het kind (0-13 jaar).
Deelnemende mbo- en hbo-opleidingen zijn Deltion College, Landstede MBO, Mbo Menso Alting Zwolle, Hogeschool KPZ, Hogeschool Viaa en Hogeschool Windesheim.
Doel is het opleiden van nieuwe professionals, die interprofessioneel inzetbaar zijn binnen organisaties, domeinoverstijgend samenwerken en makkelijk kunnen switchen tussen verschillende functies (rollen).
Om het doel te realiseren, pakken de projectteams vier thema’s op:
- Oprichten van interprofessionele leerteams (inmiddels zijn er 25). Met mbo- en hbo-studenten van opleidingen zoals Onderwijsassistent, Gespecialiseerd Medewerker Kinderopvang, Sport & Bewegen, pabo en Social Work. De studenten lopen tijdens hun deelname aan het leerteam stage op een locatie van een van de betrokken praktijkorganisaties. Samen werken ze aan een interprofessioneel vraagstuk waarvoor de school een oplossing zoekt.
- Innoveren van onderwijscurricula.
- Professionaliseren van professionals binnen de opleidingsinstellingen en het werkveld.
- Onderzoek en kennisdelen via een regionaal kennisplatform in het domein Kind en Educatie.
Het interprofessionele leerteam van sbo de Sluis, school voor speciaal onderwijs in Zwolle, is net weer bij elkaar geweest. De zeven mbo- en hbo-studenten die er dit schooljaar stagelopen, buigen zich over een vraagstuk waarvoor de school een duurzame oplossing zoekt. ‘De Sluis wil dat wij kijken hoe ze techniek op een creatieve manier kunnen inzetten’, zegt Linda Kneefel, tweedejaars student Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker bij Landstede MBO.
De aftrap van het leerteam – het eerste voor de Sluis – was begin dit schooljaar. ‘Elkaar leren kennen en kijken welke talenten je meebrengt: daar zijn we mee begonnen’, vertelt logopedist Anita Wols die het leerteam samen met docent Ellen Varenbrink (foto met bord hierboven) begeleidt. Anita als leerteambegeleider vanuit de Sluis, Ellen vanuit de deelnemende mbo- en hbo-opleidingen.
De volgende stap was de onderzoeksfase. Anita: ‘Om een onderzoeksvraag te kunnen formuleren, verzamelden de studenten input. Ze interviewden leerkrachten, hielden een brainstormsessie en onderzochten het draagvlak: onder de leerkrachten en binnen het leerteam zelf. De school hield onder de ouders een enquête.’ De procesbegeleiding was in handen van een hbo’er Social Work: ‘Een belangrijk aspect van haar studie.’
In februari was de onderzoeksvraag (de hoofdvraag) definitief: ‘Hoe kan het leerteam de creatief-technische talenten van kinderen uit de midden- en bovenbouw inzetten en stimuleren?’ Jordy Varwijk, tweedejaars student Onderwijsassistent bij Landstede MBO, verduidelijkt: ‘We willen techniek aanbieden op een creatieve manier door de talenten van kinderen te gebruiken.’
Aan de hand van een aantal deelvragen vulde het leerteam de hoofdvraag verder in. Zo onderzochten Linda en Jordy bijvoorbeeld hoe andere organisaties in Zwolle creatief-technische talenten van kinderen stimuleren en hoe en waar ze de creatief-technische lessen aan kunnen bieden.
Linda, Anita en Jordy
In februari presenteerden ze de plannen aan de directeur, half maart aan het team van de school. ‘Iedereen was enthousiast’, vertelt Jordy. ‘We kregen ook tips, het team dacht echt mee.’ Maar wat gaan ze nu eigenlijk precies doen? ‘We hebben vijf lessen ontworpen en deze verwerkt in een leskaart. Ieder leerteamlid geeft er drie, in de weken tussen de mei- en de zomervakantie.’ Jordy gaat met de kinderen onder andere van oude kranten een huis maken voor hun huisdier. Hij heeft er zin in.
Projectleider van Kind en Educatie is Francien Schipper-Modderman (foto onder). Enthousiast vertelt ze waarom dit project nodig is: ‘Wat we willen, zijn blije, gelukkige kinderen die in een veilige en vertrouwde omgeving opgroeien en zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Dit kan alleen wanneer de professionals dat kind als uitgangspunt nemen en meer gaan samenwerken. Ze hebben immers allemaal hetzelfde doel: kinderen van 0 tot 13 jaar helpen in hun groei en ontwikkeling.’
Jan Spanjer (eigen foto onder), voorzitter van het College van Bestuur van Accrete en partner van het project, is het eens met Francien. Met meer dan twintig jaar ervaring in het onderwijs ziet hij waar het misgaat. ‘We roepen steeds dat we het kind centraal stellen.
Maar de praktijk is anders: niet het kind, maar het systeem dat wij ontwikkeld hebben, is bepalend. Leraren hebben nauwelijks nog door dat zij helemaal niet in staat zijn om het kind centraal te stellen omdat zij ook opgeleid zijn vanuit het systeem. Want past een kind daar niet in, dan is het bijvoorbeeld een moeilijke of zwakke leerling.’
Wat er volgens Jan moet gebeuren, is dat de organisatie zich aanpast aan de behoeften van het kind: ‘Dat het kind de ruimte krijgt om zijn creatieve vermogen – noodzakelijk in een snel veranderende maatschappij – te ontwikkelen. Vervolgens is het aan de professional om dat proces te coachen.’ Francien vult aan: ‘Belangrijk hiervoor is dat we de aankomende professionals – de studenten – breder opleiden en leren hoe ze interprofessioneel kunnen samenwerken. Een interprofessioneel leerteam is daarvoor een mooie manier.’
Anita beaamt: ‘In het leerteam oefenen de studenten in het klein wat er op een school gebeurt. Op beide plekken heb je te maken met verschillende disciplines, perspectieven en referentiekaders. Je leert rekening houden met elkaars werkwijze, belangen en ook achtergrond.’
Ze vervolgt: ‘Tegelijk geef je aan wat je graag wilt doen: wil je leren leidinggeven of leren hoe je beter voor je mening uitkomt bijvoorbeeld. Zo zorgt het interprofessioneel samenwerken ervoor dat elke student tot zijn of haar recht komt.’ Overigens is het leerteam voor de studenten niet iets wat ‘erbij komt’: ‘We kijken welke opdracht(en) van school passen bij het leerteam.’
En de studenten zelf? Die zijn ook enthousiast. ‘Je leert studenten van andere opleidingen kennen en leert ook van elkaar. Als pedagogisch medewerker heb ik bijvoorbeeld een beeld van de klas, een social worker heeft meer een beeld van het kind. Iedereen brengt zijn eigen expertise mee waardoor je een vraagstuk altijd vanuit meerdere invalshoeken bekijkt. ‘En doordat we veel met elkaar praten ga ik creatiever denken’, zegt Linda.
Jordy geeft aan ook zijn collega’s beter te leren kennen: ‘Bij een normale stage zit je in je eigen bubbel, maar door het leerteam spreek je iedereen, van onder- tot bovenbouw.’ De onderlinge samenwerking heeft hem positief verrast. ‘Samenwerken lukt mij wel, maar ik heb nu geleerd hoe dat nog beter kan. En dat je soms werk uit handen moet geven. Ik houd graag de controle en in een team kan dat niet altijd.’
Allebei vinden ze dat een leerteam goed is voor je ontwikkeling. Jordy: ‘Je leert dingen die je later in je werk kunt gebruiken en breder inzetbaar. Het staat dus mooi op je cv.’
Daarnaast levert het meedoen in een leerteam de praktijkorganisatie - en daarmee ook de kinderen - veel op: een frisse wind en ontzorging voor de leerkrachten. Anita: ‘De studenten komen met nieuwe ideeën en kunnen bepaalde activiteiten op zich nemen.’
Anita hoopt dat het leerteam een duurzaam karakter krijgt. ‘Die dynamiek die al die opleidingen met zich meebrengen, de rollen die de studenten pakken en de talenten die al vrij vroeg zichtbaar worden: dat is heel leuk om te zien.’ Wel zou ze graag zien dat de samenstelling van haar leerteam wat diverser wordt: ‘Zo zijn Sport & Bewegen-studenten van harte welkom!’
Lees hier de leerteamervaringen van Linda, Jordy en andere studenten.
