De opleidingsteams van Gezond & Wel en Onderwijs & Opvoeding van Landstede MBO in Zwolle zijn enthousiast over Samen Opleiden. Alle zij-instromers (PDG’ers) en stagiairs die er aan de slag gaan, krijgen een warm welkom, gevolgd door intensieve begeleiding op maat. Een schoolopleider, twee werkplekbegeleiders en twee zij-instromers vertellen erover.
Laura Meines, docent Verpleegkunde en zij-instromer, rondde haar PDG-traject onlangs af. Toen ze daarmee begon, nu bijna drie jaar geleden, startte net de pilot van een speciale starterstraining. Ze viel dus met de neus in de boter. ‘Ja, dat was fantastisch, als beginnend docent had ik had daar zoveel behoefte aan. Ervaring met groepen had ik wel door mijn werk als verpleegkundige, maar van lesgeven wist ik weinig.’
Met de training wilden de teams starters een warm welkom geven. Dat was ook nodig, volgens werkplekbegeleider Willeke Grijsen (foto onder, red.): ‘Voor de start van Samen Opleiden, nu ruim vijf jaar geleden, had niet elk team de ontvangst en begeleiding van zij-instromers en stagiairs goed georganiseerd.’
Toen de pilot een succes bleek, werd de training een vast gegeven. ‘We organiseerden vijf wekelijkse bijeenkomsten bij de start van het schooljaar en zo nodig ook in januari. Inmiddels hebben we de training omgevormd tot een startmiddag die we vanaf dit schooljaar in de introductieweek aanbieden. Zo dompelen we starters meteen onder in de visie van Landstede en in onze manier van werken’, zegt schoolopleider Jeannette Geertsma.
‘En om starters nog meer welkom te heten, is sinds afgelopen voorjaar voor beide Landschappen een inwerkgids beschikbaar’, vervolgt Jeannette. ‘Bedoeld voor iedereen die bij ons begint.’
Na de introductie kunnen starters diverse trainingen volgen, bijvoorbeeld over activerende didactiek: hoe bedenk je werkvormen die studenten aan het werk zetten. Maar ook de pedagogische rol van de docent komt voorbij. Destijds een eye-opener voor Laura (foto onder, red.): ‘Dat je bijvoorbeeld naast docent ook gastvrouw bent, dat je de hele ruimte gebruikt, en dat je die ruimte altijd netjes houdt.’
Een andere training gaat over groepsdynamica, een gastles van Willeke. Het leverde Laura nieuwe inzichten op over hoe je omgaat met dat wat in de klas gebeurt. ‘Ik kon de handvatten meteen toepassen. Superfijn, want ik kreeg zo steeds meer zelfvertrouwen, mijn lessen werden beter en het werd nog leuker.’
En voor wie wil, zijn er nog meer mogelijkheden: naast een groepsdynamicales bijvoorbeeld supervisie, lesbezoek en intervisie: een-op-een of in groepen. Laura koos voor video-interactiebegeleiding, verzorgd door Jeannette. ‘Naast bevestiging van dat wat je al wist, levert zo’n video ook nieuwe inzichten op over hoe je voor de groep staat.’
En ook al werkt ze nu zo’n drie jaar bij Landstede MBO, ze gaat nog steeds naar bijeenkomsten voor starters. Dat geldt ook voor Willemien de Lange, die tegelijk met Laura het PDG-traject deed als docent Verpleegkunde: ‘Heel fijn, want soms weet je het even niet meer. Daarnaast zijn er opfrisochtendjes binnen ons team: in een half uurtje bespreek je dan bijvoorbeeld iets over een examen.’
Het warme welkom zorgt voor blije startende docenten, waardoor binnen beide Landschappen nog geen PDG’er is afgehaakt. En natuurlijk is er de intensieve begeleiding die maakt dat starters zich op hun plek voelen.
Willeke, die Willemien tijdens haar PDG-tijd begeleidde: ‘Wat er ook is, ze kon altijd naar mij toekomen.
Ben je moe? Logisch. Samen zoeken we een oplossing. Begrip tonen, handvatten aanreiken en ondersteunen bij hoofdzaken, bijvoorbeeld de PDG’er maar een deel van de les laten voorbereiden. Het initiatief, de verantwoording ligt bij de PDG’ers, maar ze kunnen altijd op mij bouwen.’
Willemien beaamt: ‘Ik voelde me gehoord en gezien. Als werkplekbegeleider is Willeke speciaal opgeleid voor de begeleiding van starters. En dat merk je: Willeke is heel kundig, ze denkt mee, laat veel aan jou over, neemt de tijd en geeft echt goede feedback.’
Laura’s werkplekbegeleider was Dorine Brouwer (foto onder, red.). In het begin hadden ze intensief contact, daarna wekelijks. En wanneer nodig tussendoor: ‘Is het vertrouwen er vanaf het begin, dan komt een student wel als er iets is.’ Dorine vervolgt: ‘We hebben samen lessen gegeven en ik gaf feedback, waar Laura overigens hartstikke open voor stond.’
Laura lachend: ‘Ja, Dorine was superkritisch, maar onderbouwde het wel. Daardoor heb ik mij goed kunnen ontwikkelen.’ Dorine gaat er bijna van blozen. Ze antwoordt: ‘Laura is erg creatief, daardoor leerde ik ook weer van haar. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’ Corona hielp Laura een handje in haar creativiteit: ‘Met name op digitaal gebied vond ik het geweldig om te kijken hoe we het met het team konden oppakken.’
Ook de werkplekbegeleiders zijn enthousiast. ‘Door Samen Opleiden ken je ook mensen van andere teams’, zegt Willeke.
‘Dat maakt het makkelijker om collega-werkplekbegeleiders om advies te vragen als er iets is met een student. Of ik spar even met Jeannette (foto onder, red.).’ Zijn de problemen groter, dan kunnen werkplekbegeleiders hun lastige casussen bespreken tijdens de vier jaarlijkse intervisiebijeenkomsten.
‘Samen zijn we als een spinnenweb: er zijn altijd vier, vijf lijntjes, mensen buiten je team, waar je terechtkunt’, vervolgt Willeke. ‘En die lijntjes zijn kort’, benadrukt Dorine die dankzij Samen Opleiden ook meer structuur ziet: ‘Als docenten weten wij wat van ons wordt verwacht.’ ‘En je weet waar elkaars expertises liggen’, vult Willemien aan.
Ook bijzonder: iedereen levert een bijdrage aan de introductie. Docenten, directeur en onderwijsadviseur. Daardoor leren ook zij de starters in korte tijd kennen. Wat ook weer het gevoel geeft dat je het samen doet.
Nog een pluspunt van Samen Opleiden is efficiëntie. Willeke licht toe: ‘Die uitleg over hoe het er bij ons aan toegaat, dat hoef ik niet meer bij elke starter te doen. Nu doet de directeur dat in één keer voor iedereen tegelijk. En dat geldt voor elk onderwerp dat tijdens de introductie aan bod komt. Zo heb je eigenlijk zes vliegen in één klap.’
Wat beter kan? ‘De ene PDG’er krijgt meer tijd voor de opleiding dan de andere, zelfs binnen een Landschap verschilt dat’, zegt Laura. ‘Of je collega’s komen bij elkaar voor intervisie terwijl jij als PDG’er les hebt’, vult Willemien (foto onder, red.) aan. ‘Ja, daar willen we als schoolopleiders afspraken over maken’, zegt Jeannette.
Ze vervolgt: ‘Maar verder is er geen reden tot klagen. ‘Ik voel me rijk. Waarom? Omdat alles en iedereen meewerkt. We hebben enorm actieve collega’s, maar ook teamleiders en een directeur die het belang van Samen Opleiden zien’.
‘Ja, iedereen is enthousiast en alle neuzen staan nu dezelfde kant op’, beaamt Willeke. ‘Maar vergeet ook jezelf niet. Want als schoolopleider ben jij misschien wel het belangrijkste. Jij enthousiasmeert, bent warm, verbindend en zwengelt aan’, complimenteert ze Jeannette.
Inmiddels voelt Laura zich helemaal thuis bij Landstede MBO. Of ze ooit nog de zorg weer ingaat? ‘Misschien als invaller, maar in lesgeven kan ik mijn creativiteit kwijt. Het overbrengen van kennis, de dynamiek in de klas en de studenten zien groeien… fantastisch!’ Ook Willemien zou ‘voor geen goud weg willen’: ‘Je mag dingen fout doen en er zijn altijd collega’s die willen helpen. Het is zo’n fijn team.’
Landstede Groep heeft twee Opleidingsscholen: een voor het vo (Opleidingsschool Zwolle (OSZ)) en een voor het mbo (OSZ ontstond in 2006 als pilotschool onder de naam ‘Opleiden in de school’, een initiatief van het Carolus Clusius College en Thorbecke Scholengemeenschap. Steeds meer scholen haakten aan en sinds 2009 is OSZ een officiële Opleidingsschool. OSZ telt nu 18 vo-partnerscholen (incl. Thorbecke Scholengemeenschap).
De mbo-variant ontstond in 2010 in Harderwijk op initiatief van de toenmalige directeur. In 2016 werd het een aspirant-Opleidingsschool, in 2019 een officiële Opleidingsschool. Onder deze Opleidingsschool vallen 7 locaties van Landstede MBO, mbo Menso Alting en StartCollege in Harderwijk, Raalte en Zwolle.
Beide Opleidingsscholen bieden jaarlijks ruim 400 studenten een stageplaats: 280 in het vo en 140 in het mbo (incl. 40 PDG’ers).
Een cruciale rol is er voor de schoolopleiders. Zij zorgen voor de verbinding tussen opleidingsinstituut Windesheim en de Landstede-partnerscholen daar waar het gaat om het contact rondom alle studenten.
Elke vo-en mbo-locatie van Landstede Groep heeft er een (bij vo vallen er soms meerdere locaties onder één schoolopleider). Vanuit Windesheim zijn er relatiebeheerders en instituutsopleiders.
De relatiebeheerders onderhouden de contacten op alle niveaus/locaties van Landstede Groep. De instituutsopleider begeleidt studenten van lerarenopleiding op bepaalde locaties en is het aanspreekpunt voor de Landstede Groep-collega’s daar.
Voor de onderlinge afstemming en kennisdeling, bijvoorbeeld rondom het vormgeven van de stage en het curriculum, ontmoeten alle schoolopleiders en relatiebeheerders elkaar in opleidingsteams: een voor vo en een voor mbo.
Binnen dit team zijn Geert (vo) en Martiene (mbo) de coördinerend schoolopleiders, Erwin Haandrikman (vo) en Gert (mbo) hebben die rol namens de relatiebeheerders.
Bedoeling is dat beide Opleidingsscholen nog meer met elkaar gaan samenwerken. Binnen Windesheim hebben de lerarenopleidingen wat betreft de specifieke aanpak van Samen Opleiden een voorbeeldfunctie voor andere Opleidingsscholen binnen Windesheim.
Samen Opleiden haakt ook aan bij het landelijke platform Samen Opleiden en Professionaliseren. De aangesloten scholen delen met de partners wet- en regelgeving en good practices, maar bepalen zelf hoe ze op basis van hun visie en identiteit het ‘samen opleiden’ invulling geven.
Beide Opleidingsscholen participeren ook binnen het project Regionale Aanpak Personeelstekort.
Bedoeling is dat beide Opleidingsscholen nog meer met elkaar gaan samenwerken. Binnen Windesheim hebben de lerarenopleidingen wat betreft de specifieke aanpak van Samen Opleiden een voorbeeldfunctie voor andere Opleidingsscholen binnen Windesheim.
Samen Opleiden haakt ook aan bij het landelijke platform Samen Opleiden en Professionaliseren. De aangesloten scholen delen met de partners wet- en regelgeving en good practices, maar bepalen zelf hoe ze op basis van hun visie en identiteit het ‘samen opleiden’ invulling geven.
Beide Opleidingsscholen participeren ook binnen het project Regionale Aanpak Personeelstekort.