Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
In tijden van spanning, conflicten en oorlogen is veel behoefte aan goed opgeleide beveiligingsmensen. Dat merken ze ook bij de Topopleiding Veilig & Beschermd in Zwolle, onderdeel van Landstede MBO. Studenten vinden relatief gemakkelijk een baan. Of ze kiezen voor een vervolgopleiding op het hbo of bij de politie en marechaussee. Wat maakt deze studie zo aantrekkelijk?
Wietske Schraa kijkt met een straffe blik naar voren, naar de koffieautomaat die haar bekertje langzaam laat vol lopen. De strenge blik heeft ze van nature en daar is ze zich goed van bewust, vertelt ze tijdens het interview in het studiecentrum van de opleiding Veilig & Beschermd. ‘Ik heb ook wel eens tegen studenten gezegd: Zo boos als ik kijk, ben ik niet hoor.’
Aan de andere kant, het past ook wel weer bij haar vakgebied. Wietske werkte jarenlang in de beveiliging en zit sinds 2007 in het onderwijs. Ze begon destijds in Harderwijk, op het mbo. Daar startte een nieuwe veiligheidsopleiding vanwege de vraag naar goed opgeleide securitymensen. ‘Voor die tijd had je al wel een opleiding voor uniformberoepen; die was van Landstede en Deltion samen. Maar in 2007 nam het een vlucht. Er begonnen opleidingen in Zwolle en Harderwijk en later ook in Raalte. Die locatie ging vervolgens over naar Zwolle, waar ze de krachten wilden bundelen om een Topopleiding te worden.’
Wietske maakte in 2013 de overstap naar de opleiding in Zwolle. Ze geeft les aan niveau 2 en 3. Bij de opleiding zijn drie stromen, vertelt ze. ‘Studenten kunnen zich inschrijven op hun eigen niveau. Elke student heeft zijn eigen leerplan. Sommigen zien het als een opstapje naar de politie, maar je hebt heel veel uitstroommogelijkheden. In de beveiliging bij een evenement bijvoorbeeld. Maar ook in de surveillance bij bedrijfsbeveiliging of als bewaking bij een geldtransport.’ Veel studenten stoppen niet bij niveau 2, maar stromen door. ‘We hebben al meerdere oud-studenten die uiteindelijk hbo hebben gedaan. Dat kan natuurlijk ook nog. Een studie Integrale Veiligheidskunde, bijvoorbeeld.’
Of wat te denken van een baan in het gevangeniswezen of een functie in de meldkamer. Het kan allemaal. ‘We werken veel samen met PEC Zwolle, waar we als gastheer en gastvrouw optreden. Dat is beveiliging, maar ook mensen ontvangen en verwijzen.’ In welke hoedanigheid dan ook; studenten moeten stevig in hun schoenen staan, vertelt Wietske. ‘In het bedrijfsleven werk je vaak zelfstandig en dus alleen. Dan moet je ook zelf oplossingen kunnen bedenken.’
Sommige studenten komen heel bleu binnen, maar ontwikkelen zichzelf in rap tempo als ze eenmaal dat uniform aantrekken en allerlei praktijkoefeningen doen, merkt Wietske. ‘Ze leren vrij snel volwassen worden en hun mening te geven. Wij zeggen vaak: Je moet ergens voor gaan staan. Dat krijg je hier bijgebracht.’
Om het profieldeel te volgen, moeten studenten eerst een basisdeel afronden, legt Wietske uit. Daarin verschilt de locatie Zwolle met die in Harderwijk. ‘In Zwolle leggen we in die eerste periode meer nadruk op theorie, ook met het oog op stages die gaan volgen. Het is een keuze van ons team. Wij willen studenten de nodige bagage meegeven.’
Bij het basisdeel horen lessen over wetgeving en strafrecht, maar ook uitleg over bevoegdheden van een beveiliger. ‘Voor niveau 2 is het best een pittig stuk theorie. We behandelen ook de opiumwet en de wet op de persoonsbescherming, bijvoorbeeld. Daarnaast krijgen ze praktische vakken over het leren waarnemen en rapporteren.’
Voor nu even genoeg gepraat. Wietske laat de school zien, waar studenten volop les krijgen. Iedereen loopt in een blauw tenue met zwarte veiligheidsschoenen. ‘Dat geeft ook onderling verbroedering en duidelijkheid. Als iedereen hetzelfde draagt, heb je geen verschil in rijk en arm; niemand valt uit de toon qua kleding of wat dan ook. Dat geeft een prettig soort rust, merken we.’
De oefenruimtes zijn nog enigszins in aanbouw, vertelt Wietske. We lopen langs een regiekamer waar studenten kunnen trainen met camera’s en geluid, maar er is ook een directeurskamer en een receptie voor het houden van rollenspellen. ‘Dit is ook de plek waar we praktijkexamens afnemen. Er zijn landelijke richtlijnen voor het inrichten van zo’n kamer. Maar wij hebben het wat extra aangekleed met schilderijtjes en attributen. Zodat je echt in de sfeer komt.’
Op de gang staan stoelen in de buurt van een brandslang. ‘Dat is ook een oefenplek. Zo moeten ze bijvoorbeeld controleren of er geen obstakels in de weg staan bij de vluchtroute.’ In de hoek van de gang staat een kopieerapparaat. ‘Daar leren ze omgaan met werknemers die stiekem vertrouwelijke documenten kopiëren.’
De receptie spreekt tot de verbeelding. Daar worden allerlei scènes geoefend. ‘Je moet kunnen omgaan met agressie aan de balie, maar ook een bezoeker kunnen helpen die zich wil inschrijven voor een bezoekerspas. Het is een stuk administratie, een stuk klantvriendelijkheid; je moet het allemaal oefenen.’
Wietske laat ook nog een grote ruimte zien waar op de muren fotobehang is geplaatst met straatbeelden van Zwolle. ‘We hebben hier kamers waar we verschillende situaties nabootsen. Er is een café, een winkel en een huiskamer. Ook daar hebben we rollenspellen. We proberen het zo echt mogelijk te maken.’ Een en ander is nog niet helemaal afgewerkt. ‘We zijn nog volop bezig. Maar we wilden deze ruimte graag toevoegen omdat we merken dat jongeren het lastig vinden om zich te verhouden tot verschillende situaties. Ook in de afgelopen twee jaar zijn we door corona veel bij huis geweest. Er is een jonge generatie die nog nooit een kroeg van binnen heeft gezien. Daar wil je toch enigszins op voorbereiden.’
Bij de regiekamer liggen oefenpoppen voor BHV-training. Daarnaast staat een billboard over de vakwedstrijden van Skills Heroes, want daar doet Veilig & Beschermd ook aan mee. Zo werd studente Annemijn van der Wal vorig jaar tweede. ‘Ze mocht zelfs meehelpen bij Prinsjesdag in Den Haag’, vertelt Wietske. Inmiddels is er een nieuwe ster aan het firmament; Lysan Lorkeers. Die is al door naar de finalerondes. ‘Ja, we doen goed mee.’
De vraag naar beveiligers ‘explodeerde’ na de terreuraanslagen in Frankrijk, herinnert Wietske zich. Ook in coronatijd steeg de behoefte aan beveiligers. Gelukkig zijn er veel jongeren die kiezen voor deze richting, vertelt ze.
‘We proberen bij open dagen ook echt een eerlijk beeld te geven van wat ze kunnen verwachten. We vertellen ook dat het werk vaak onregelmatig is. Je moet geen 9 tot 5-mentaliteit hebben. Het is vaak werken in de avonduren en in het weekeinde. Soms in weer en wind. Maar ja, dan sta je wel vooral bij PEC Zwolle. Of je helpt mee bij het Bevrijdingsfestival Overijssel. Je komt ook op unieke plekken.’
Uiteraard willen we ook met studenten zelf praten. Wietske overlegt even met haar collega’s. Zijn er studenten in huis die een verhaal kunnen vertellen? Even later komt Mark Koekkoek (19) de ruimte van het studiecentrum binnenlopen. Hij groet beleefd en vraagt wat de bedoeling is. Mark doet niveau 3, de richting Handhaving. Waarom koos hij hiervoor? ‘Ik strijd voor rechtvaardigheid’, vertelt hij. ‘Mensen helpen en mijn steentje bijdragen aan de veiligheid hier in Nederland. Dat is mijn plan.’ Waar dat is ontstaan? Als jochie ging hij ooit mee naar een open dag van Defensie. ‘Toen ben ik verdwaald en later opgevangen door soldaten. Ik kreeg een speelgoedknuffel en ze waren heel aardig. Ik heb dat altijd onthouden. Zo van: Dat werk wil ik later ook…’
Lisanne Busscher (17) schuift ook aan. Ze doet niveau 2 en ziet deze opleiding als een opstapje om bij de politie te kunnen werken. ‘Ik wil uiteindelijk wel iets met honden of paarden. Misschien zelfs bij de Bereden Politie. Ik had eerst helemaal mijn pad uitgestippeld, ook qua vervolgstudies. Maar ik laat het nu meer gebeuren. Dat vind ik toch prettiger.’
Ze heeft op school geleerd om gestructureerd te werken, vertelt Lisanne. ‘Ik heb daar behoefte aan en op deze opleiding is het allemaal heel duidelijk. Je werkt vaak met regels en protocollen. Dat geeft mij veel houvast. Ik was altijd een rommelkont, maar daar is weinig meer van te merken. Lachend: ‘ja mijn moeder is daar ook blij mee.’
Mark was op de vorige school nog best onzeker, vertelt hij. ‘Ik heb hier meer zelfvertrouwen gekregen. Vooral in de communicatie. Mensen aanspreken, grenzen stellen. Dat leer je wel. We hebben ook weerbaarheidstrainingen gevolgd en dan sta je gewoon steviger in het leven. Ik voel mij veel meer op mijn gemak dan vroeger.’
Dat uniform helpt natuurlijk ook wel een beetje. Alhoewel… Lisanne vertelt: ‘Bij mij op het dorp wordt soms gezegd: O, daar heb je die Legopolitie weer. Die bijnaam hebben ze mij gewoon gegeven. Van goede vrienden kan ik dat nog wel hebben, maar niet van zomaar iemand op straat. Dan zeg ik er toch wel wat van.’
Mark gaat heel vlot met zijn opleiding. Hij doet de studie waarschijnlijk in twee jaar, in plaats van drie. Hij heeft zich al aangemeld voor een vervolgopleiding op niveau 4. ‘Dan leer je voor leidinggevende. Ik twijfel nog over een baan bij de douane of marechaussee. Er is werk genoeg. Nee, ik kijk nog niet naar vacatures. Ik wil eerst mijn rijbewijs halen; dat is bijna zo ver. Daarna ga ik alvast een bijbaantje zoeken in de beveiliging.’
Wietske zit mee te luisteren en deelt complimenten uit voor hun verhalen. ‘Knap verteld hoor.’ Ze vertelt dat studenten over het algemeen heel tevreden zijn over de opleiding. ‘We betrekken hen ook bij allerlei vraagstukken. We zijn nu bezig met een nieuwe kantine en de inrichting van het buitenplein. Dan praten ze ook mee. Maar ook inhoudelijk over wat ze verwachten van school. Ik krijg van coaches vaak terug dat studenten zich gehoord en gezien voelen. Dat vind ik echt super.’
Niet voor niets spreken we ook over een Topopleiding, vertelt Wietske. ‘We proberen studenten ook een stukje empathisch vermogen mee te geven. Dat ze leren situaties af te wegen; wanneer grijp je in? Het is nooit zwart-wit, dus je moet vertrouwd raken met dat grijze gebied. En hoe spreek je dan iemand aan? Neutraal of juist bestraffend? Er zitten heel veel aspecten aan. Kun je daar mee spelen? Het zijn allemaal skills, waarbij je moet weten wanneer je iets inzet. Dat leren ze hier.’
En wat je leert, raak je niet zo makkelijk meer kwijt. ‘Je ontwikkelt een zekere alertheid’, vertelt Wietske. ‘Ik sta áltijd aan… Ook als ik privé ergens ben. In een restaurant bijvoorbeeld, check ik altijd waar de nooduitgang zit. Ha, tja, dat gaat niet meer weg hoor. En misschien maar goed ook.’
