Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Tijdens Festival Onderstroom, dat op 2 en 3 juni plaatsvond in Harderwijk, was er een mini-expositie met alle alle ontwerpen. Met op de achterste rij: Daniel (meest links), Anna (derde van links), Britt (tweede van rechts) en de andere mbo-studenten.
Samen werkten ze aan een praktijkopdracht voor Festival Onderstroom: de vmbo’ers gingen creatief aan de slag, de mbo’ers deden de begeleiding. Een bijzondere en leerzame samenwerking van vo, mbo en het bedrijfsleven. De drie betrokken vo- en mbo-docenten – Daniël Eisen, Machiel Bijl en Anna van Westing-Faber – vertellen erover.
De praktijkopdracht startte in november 2022. Elke woensdagmiddag gingen de teams met vier à vijf vmbo’ers onder begeleiding van een mbo-student aan het werk. ‘Binnen het vmbo deden zowel derde- en vierdejaars basis, kader, gl en tl mee. Voor hen was dit een mooie manier om te proeven aan het vak van signspecialist. Ook leerden ze presenteren en omgaan met feedback’, zegt Daniël, docent Media, Vormgeving en ICT (MVI) binnen vmbo-basis en -kader.
Voor de laatstejaars mbo’ers is leidinggeven een onderdeel van het kwalificatiedossier. ‘Die vaardigheid konden ze nu oefenen met een echte opdrachtgever en met een doelgroep die ze op school normaal gesproken niet tegenkomen’, aldus Anna, onder andere docent Signmaking bij Landstede MBO.
De drie docenten begonnen de lessen met een introductie van het begrip ‘sign’. ‘Daarna hebben twee vrijwilligers van de opdrachtgever van het festival, Stichting Onderstroom, zich voorgesteld’, vertelt Machiel, docent Design & Innovatie binnen vmbo-tl. ‘Vervolgens zijn de teams logo’s gaan ontwerpen. Een poppetje, kenmerkend voor het festival, was daarbij het vertrekpunt. De leerlingen presenteerden hun ideeën begin december aan de opdrachtgever die een voorstel uitkoos. Met die keuze werd ook het thema definitief: Eighties, arcade, dancehall’
‘Daarop maakten Machiel en ik als leidraad een stijlbord met kleuren, typografie en vormen’, vervolgt Daniël. Op basis daarvan werkten de leerlingen andere uitingen uit zoals bierviltjes, sleutelhangers, stickers, strandvlaggen, t-shirts, een poster en een plattegrond. In januari kwam de opdrachtgever nog een keer langs.
Machiel: ‘Daar waar de leerlingen bij de eerste presentatie eerst nog wat onzeker waren over hun ontwerpen, merkte je dat ze bij deze presentatie tien keer zoveel zelfvertrouwen hadden. Zeker ook omdat de opdrachtgever heel enthousiast was.’ De eindpresentatie was op 8 maart, Stichting Onderstroom heeft de ontwerpen daarna gefinetuned en laten maken.
De samenwerking rondom Festival Onderstroom kreeg vlak voor de zomervakantie 2022 vorm. ‘Toen zijn we gaan brainstormen, googelen en kwamen bij dit festival uit’, vertelt Daniël. ‘Wat ons aansprak was het lokale aspect. Ook vindt de stichting talentontwikkeling belangrijk en dat is ook wat wij willen voor onze leerlingen en studenten.’
Het was niet de eerste keer dat het Morgen College en Landstede MBO samenwerkten. Machiel had wat projecten gedaan vanuit zijn rol als ontwikkelaar voor Design & Innovation, Daniël zocht naar mogelijkheden om het keuzevak Sign te upgraden. ‘Maar na een aantal losse projecten was vorig jaar de tijd rijp om het grootser – met het mbo en alle niveaus binnen vmbo – aan te pakken’, licht Daniël toe.
Ook vanuit het mbo was er de behoefte aan een meer structurele, duurzame samenwerking. Anna: ‘Twee jaar geleden ben ik naast mijn werk als docent, binnen Landstede Groep begonnen als verbinder vo-mbo in de regio. Vanuit die rollen – verbinder en vakdocent – maar natuurlijk ook omdat wij buren zijn, is de samenwerking een logische keuze.’
Inmiddels is het festival geweest en het schooljaar bijna voorbij. Hoe kijken de drie docenten terug op hun gezamenlijke project? Machiel: ‘Wat de leerlingen mooi vonden is dat ze het voor een echte opdrachtgever deden die hun werk ook gebruikte. En ook al voelden ze wel wat druk om iets moois op te leveren, achteraf zijnze trots op het resultaat.’
Voor de studenten was het de uitdaging om zich alleen op het begeleiden te richten. ‘Zij zijn gewend en willen eigenlijk zelf dat mooie product maken’, zegt Anna die voor elke les drie kwartier de tijd nam om met de studenten de lessen te bespreken. Ze vervolgt: ‘Wat ik ook zag is dat het coachen sommige studenten van nature goed afging terwijl anderen het wat lastiger vonden om die connectie te maken. Dat soort verschillen zijn er nu eenmaal. Over het algemeen hebben ze het fantastisch gedaan!’
En de docenten zelf? Ook die kijken tevreden terug. Wel hebben ze geleerd dat het goed is om vooraf helder te hebben wat een opdrachtgever wil en wat je mag verwachten. Daniël: ‘Daar zat soms wat ruis tussen, dan merk je dat je nog in de pilotfase zit.’ Hij vervolgt: ‘Om een samenwerking als de onze te laten slagen is het een must om met zijn drieën voor de groep te staan en steeds af te stemmen wat goed gaat en wat anders moet.’ Machiel vult aan: ‘We hebben ook van elkaar geleerd, van Anna leerden we bijvoorbeeld veel over vormgeving.’
Anna op haar beurt kreeg een mooi inkijkje in het vo: ‘Sowieso heb je te maken met een leeftijdsverschil: die van mij zijn 19, die op het vmbo 15. Maar waar het uiteindelijk echt om gaat is dat je van elkaar ziet hoe je werkt. Daardoor kan die aansluiting vo-mbo beter worden en kun je samen voor het creatieve vak staan.’
Want dat is belangrijk, benadrukt Anna: ‘We merken dat studenten uiteindelijk toch voor de zorg of techniek kiezen, want daar is werk in te vinden. Terwijl dat juist ook voor het signvak geldt. Dus samen, vanuit een visie kinderen laten zien hoe mooi ons vakgebied is zodat ze daarvoor gaan kiezen, dat is wat we willen bereiken.’
Is er voor komend school jaar al een nieuwe praktijkopdracht gevonden? ‘Nog niet’, zegt Machiel. ‘Dit jaar zoeken we een opdracht waarbij de nadruk meer ligt op de sign-/productiekant: we willen meerplotten, pellen en plakken.’
En wat vonden de leerlingen en studenten er zelf van? ZinMag vroeg het aan Abigaile Hooglied (deed vmbo-kader) en Britt Dekker, die de mbo-opleiding Signspecialist inmiddels heeft afgerond.
‘Zo’n praktijkopdracht is leuk, ik gebruik graag mijn creativiteit’, vertelt Abigaile. ‘Eerst raakte ik wat in de war. Alles was goed uitgelegd, maar iedereen begon zijn eigen ding te doen terwijl we het volgens mij samen moesten doen. Daan, de mbo’er die ons begeleidde, heeft ons toen geholpen. Ook gaf hij mij goeie tips: bijvoorbeeld dat ik wat meer van de kleuren van het festival op het t-shirt terug kon laten komen.’
Ze vervolgt: ‘Dat is ook wat ik geleerd heb van de opdracht, dat ik meer met kleuren kan doen. Eigenlijk ben ik best wel creatief, ik heb mijzelf daarin denk ik een beetje onderschat. ICT, wat onderdeel is van het profiel MVI, is helemaal niets voor mij. Maar een keuzevak als Sign is wel leuk. Op zich zou ik in de toekomst ook het liefst iets met vormgeving doen.’
Motiveren, complimenten geven, vragen of je ergens mee kunt helpen, feedback geven waar ze wat mee kunnen: deze tips kregen de studenten van docent Anna. ‘En we leerden hoe we vragen het beste konden beantwoorden en wanneer we juist niet moesten helpen en de leerling wat vrijheid moesten geven’, vult Britt aan.
‘Het coachen ging naar mijn gevoel wel goed. De leerlingen hadden ook best goede ideeën. Vooraf had ik aangeraden om op internet te kijken en elementen uit de jaren tachtig op te zoeken, daar hadden ze geen idee van. Dat ze dan ook echt naar je tips luisteren en het ook toepassen: dat is leuk.’ Toen Britt te horen kreeg dat ze deze opdracht mochten doen, reageerde ze dan ook enthousiast.
‘Soms was het lastig om niet zelf aan de slag te gaan’, vertelt ze. ‘Dan maakten ze iets waarvan ik weet dat ik dat anders had gedaan. Maar dan mag je alleen maar bijsturen. En het blijven natuurlijk pubers en die zijn niet altijd gefocust. De docenten gingen daar op een positieve, rustige manier mee om, daar heb ik ook weer van geleerd.’ Momenteel kijkt ze of ze gaat werken of dat er een opleiding is waarbij ze sign met ontwerpen kan combineren: ‘Maar die heb ik nog niet gevonden.’
