Marrit heeft zojuist haar laatste mondeling examen via Microsoft Teams afgenomen. ‘Ik kan nu niet even mijn hand op die van hen leggen als ze gespannen zijn.' Na vijf weken is ze naar eigen zeggen een detective geworden in het online spotten van nuances. ‘Ik zie meteen hoe de student achter laptop zit.’ 

Verschuiving

Pieter maakt zich zorgen over zijn examenstudenten. ’Veel van hun stages zijn gestopt. Met het diploma zal het wel goedkomen, maar het is frustrerend. En stageplaatsen na de zomervakantie voor eerstejaars wordt ook lastig.’

Maar dat studenten veel leerachterstanden oplopen? Dat denkt Pieter niet. ‘Een student die zelf online een cursus videomontage volgt met onze feedback en tips, weet meer dan hij in acht weken op school had geleerd’, zegt hij stellig. ‘We vragen ze ook een extra skill te leren.’ Zo doet Ismaye een volleybalchallenge en moet Pieter een bal leren hooghouden.

Marrit spreekt liever van een verschuiving in vaardigheden. ‘Natuurlijk moeten ze EHBO inhalen. Maar communicatieve vaardigheden leren ze nu volop. Ze zien wat sluiting van de zorginstelling doet met cliënten en familie. Daar kunnen geen vier theorielessen tegenop. Ze leren grenzen bepalen. Dat zijn lessen voor het leven.’

Pieter Jansen geef online les aan zijn Mediaredactie-studenten.

Reactief

Doordat Pieter vanuit de Dienst Onderwijsondersteuning bij de implementatie van Teams binnen Landstede MBO betrokken is, was de overstap naar digitaal onderwijs makkelijk. Ook Marrit en haar collega’s bekwamen zich razendsnel in Teams. ‘Maar niets gaat op de automatische piloot. Omdat de studenten mij vooral horen, let ik bijvoorbeeld op stemvolume, - hoogte en toon. Zo houd ik ze bij de les. Aan het eind van de dag heb ik soms zere oren. Ik werk deels staand, zodat ik in beweging blijf. En pauze is echt pauze. Maar even stoom afblazen met collega’s: dat mis ik. Elke dag hebben we daarom nu om half negen met elkaar een start-up.’

Pieter: ‘In plaats van proactief werk je nu reactief. Sommige collega’s hebben daardoor het gevoel altijd aan te moeten staan. Toch krijg ik wel energie van deze hectiek.’ Bovendien is zijn thuissituatie overzichtelijker, want zijn kinderen mochten steeds naar school. ‘Maar duurt deze situatie langer, dan ontkom je niet aan slim plannen.’

En hoe ervaren de studenten het online leren? Marrit: ‘Degenen die online al heel vaardig waren, hebben er geen moeite mee. Maar voor veel volwassen studenten is alles nieuw.’ Toch viel het Deborah Kers, tweedejaars Verzorgende IG en Maatschappelijke Zorg, tegen: ‘Het was de eerste week echt zoeken.’ Ook de Mediaredactie-studenten werkten al veel op de laptop en grotendeels in Teams. Desondanks was Ismaye erg blij met de instructievideo. ‘Is de chat vertraagd, waardoor een link naar een video niet binnenkomt, dan is dat niet handig. Maar met opdrachten werkt Teams echt heel chill.’

Opbloeien

‘Daarnaast zie je dat sommige studenten de interactie met medestudenten en de schoolstructuur missen’, zegt Pieter. ‘Maar anderen bloeien nu enorm op. Die vinden het heerlijk om hun eigen week te plannen.’ Marrit herkent dat. Ismaye beaamt: ‘Tien minuten voor de les begint stap je uit je bed. Even inloggen en klaar. Een vraag stellen is nu minder eng dan in de klas, waar alle ogen op jou gericht zijn. Wel ben je minder gemotiveerd: thuis is er meer afleiding.’

Deborah merkt dat ook: ‘Door de online lessen heb je meer vrije tijd. Dan vergeet je soms een opdracht in te leveren of heb je tijd tekort omdat je wat anders doet.’ Maar er is ook een voordeel: ‘Normaal staar je wat voor je uit tijdens een tussenuur, nu kun je dan de hond uitlaten.’ Het contact met de docenten is goed, wekelijks is er ook een klassikaal beeldbeluurtje over hoe het gaat.

Deborah loopt stage bij Hofje Wendakker in Heerde, een zorginstelling voor ouderen met dementie.  Ze werkt in een beschermend pak, heeft het druk en draait extra diensten. Daardoor schieten stageopdrachten er soms bij in: ‘Dat is wel stressvol.’ Marrit en haar collega’s houden daarom rekening met de belastbaarheid van studenten. ‘We vragen zoveel van onze stagiairs. Een student moest zelfs een bijbaantje, vanwege de vele contacten, opzeggen.’

Marrit Bekkema werkt deels zittend en deels staand.

Blaffende honden

Pieter vindt het fijn om te zien dat het lukt. Maar ideaal? Nee. ‘In groepjes werken kan prima, maar debatteren, wat wij in de klas veel doen, is moeilijker. Ik mis de sfeer, de gezelligheid, groepsdynamiek, dat we elkaar in de ogen kijken. Daarom moet de camera ook altijd aan. Over die klassenregels moet je weer nadenken. Dat je bijvoorbeeld voor de webcam niet rookt of eet en op een bureaustoel zit. En trek wat anders aan dan je huispak.’

‘En ook niet eten, geen petten en microfoon uit’, vult Marrit aan. Toch kan de camera aanzetten slim zijn, merkt Marrit. ‘Ik zie broertjes en zusjes, blaffende honden, partytenten en hamster- en muizenhuizen op de achtergrond. Daar heb je het normaal niet eens over.’ Maar ook haar eigen zoon wandelde met een bloedende knie een les in: ‘We moeten elkaar daar nu toch ruimte in geven.’

Een student die een boek niet had in de les, belde ze terug. Het bleek te duur. ‘Haar moeder kreeg dit mee, en zo hadden we daarover een goed gesprek. Normaal was dat niet gebeurd.’

Fingerspitzenfgefühl

Ismaye en Deborah hopen snel weer naar school te kunnen. Voor de interactie docenten, hun vriendinnen en de pauze. Ismaye: ‘En heb ik een vraag, dan stel ik die meestal direct aan degene naast mij. Dat kan dan ook weer.’

‘Wat we van deze tijd leren is dat face-to-face-contact nog steeds veel waarde heeft. Maar mogelijk zijn de verplichte uren op school creatiever in te vullen. Veel van wat je in het klaslokaal doet kan ook prima online’, meent Pieter. Marrit bespaart nu dagelijks anderhalf uur reistijd: ‘BPV-bezoeken kunnen misschien ook via Teams. Maar een katheter moet je zien en voelen. En het fingerspitzenfgefühl en de kleine nuances, zoals subtiele veranderingen in mimiek: dat is in de zorg zo belangrijk, dat moeten wij ze in het lokaal voorleven.’