Onderwijsmagazine
Onderwijsmagazine
Bijna niemand binnen Landstede Groep had er al mee gewerkt. Toch stapten half maart zo’n 30.000 leerlingen, studenten en medewerkers over op onderwijs via Microsoft Teams. Een uitzonderlijke prestatie. Met grote dank aan de paar collega’s die voorop gingen. Zij hadden ‘toevallig’ al wel ervaring, dankzij een pilotproject, eerder dit schooljaar. Een proef om studenten te volgen en feedback te geven. Zes (vermoeide) collega’s, die ons hielpen overstappen naar online, blikken kort terug.
Jacco Heikoop (hoofd ICT en Informatiemanagement a.i.)
‘Je ziet opnieuw wat samenwerking, inzet en flexibiliteit kunnen opleveren. Heel bijzonder. Ook al betalen we daar een flinke prijs voor. De werkdag houdt niet op bij half vijf. Het werk vraagt veel. Ook van mij, als eindverantwoordelijke voor alle ICT. Mijn hoofd loopt soms over. Ik heb ook wel slapeloze nachten gehad. Zijn we niets vergeten? Is alles geregeld? Opeens verzorg je volledig thuisonderwijs voor 25.000 leerlingen en studenten. Voor heel Landstede praat je zelfs over 30.000 profielen. Dat heeft veel energie gekost. ’
Video’s
‘Niet iedereen was optimaal bekend met Microsoft Teams, maar we moesten allemaal over. Onder normale omstandigheden kost dat veel tijd, maar onder druk is alles vloeibaar. In dat weekend vlak vóór 16 maart is alles gecontroleerd. Kunnen we thuiswerken en op afstand lesgeven? Met de werkgroep Digitale Leeromgeving is de strategie bepaald. Binnen een paar dagen was iedereen aan de slag. De start was niet vlekkeloos. Microsoft had die eerste week performance problemen, maar dat was snel opgelost. Met onze zelfgemaakte instructievideo’s hebben we collega’s en leerlingen op weg geholpen. De video’s hebben we op verschillende websites geplaatst. Zowel voor leerlingen en studenten, als ook de ouders. Een cijfer voor onze organisatie? O, een dikke 9. Absoluut. ’
Knop is om
‘Ik mis het echte contact. Zelfs een gesprekje bij de koffieautomaat heeft veel waarde. Dat merk je meer dan ooit. Toch zijn de vergaderingen een stuk efficiënter. Meer resultaatgericht. Dat digitale onderwijs blijft deels bestaan als de crisis voorbij is. Ik geloof dat we die slag nu hebben gemaakt. Met een online overleg bespaar je tijd. Je moet alleen niet achter de laptop blijven hangen. Dan ben je compleet gaar. Van collega’s met jonge kinderen weet ik dat thuis werken lastig ligt. Toch geniet iedereen van alle mogelijkheden. Die knop is om. De aanleiding is niet fijn, maar deze periode is een grote test. Als dit allemaal achter de rug is, houden we een borrel. Om te vieren wat we, ondanks alles, samen hebben bereikt.’
Lotte Bultje (dienst ICT-IM)
‘Vooral de sneltreinvaart waarin alles gebeurde. Dat heeft op mij de meeste indruk gemaakt. In korte tijd zoveel stappen zetten en besluiten nemen. Zoiets maak je nooit meer mee. Echt de hele school dicht, alles over op online: wie verzint dat nou? Je zit zonder draaiboek, dus bedenkt alles ter plekke. Hectisch. Gekkenwerk eigenlijk.
Gelukkig hadden we al scholing aangeboden rondom Office 365. En daarnaast die pilot met e-TO in combinatie met Microsoft Teams. Pieter Jansen, Monique Hanekamp, Mark Hergaarden en ik waren daarbij betrokken. Ook van Jan Bosma wist ik dat hij enthousiast was over Teams. Toen we een teamlid zochten voor het VO-deel, heb ik hem gevraagd. Hij benaderde Allard Jonkers. Zo is het uitgerold.’
Superteam
‘De hiërarchische verhoudingen vallen dan een beetje weg. Iedereen denkt mee. Je waardeert elkaar opnieuw vanwege die specifieke vaardigheden en kennis. Niet om onszelf op de borst te kloppen, maar het is een superteam.
Die eerste week kreeg ICT zóveel verzoeken. Ik heb op de helpdesk gewerkt, dus ik ben drukte gewend. Maar als het aantal vragen verhonderdvoudigt, is dat niet bij te benen. Gelukkig ging het goed, maar het was wel pittig. (Lachend) Thuis hebben ze dat soms gemerkt. Ik probeer nu die balans weer te vinden. Niet de hele dag achter de laptop. Maar het werk gaat door.’
Scholingswensen
‘Binnen school ben ik een bruggenbouwer. Ik onderzoek hoe ICT het onderwijs kan ondersteunen. Ook kijk ik naar scholingswensen. De crisis leert mij veel. We ontdekken nieuwe wegen. Toen er een studio nodig was, heb ik mijn desktop en camera van thuis meegenomen. Vers aangeschaft. Speciaal voor webinars en scholing, nog voordat het coronatijdperk aanbrak. Onze media-helden Pieter Jansen en Aart Sander sleepten op school allerlei apparatuur bij elkaar. Je creëert het samen, snap je?’
Monique Hanekamp (projectteam Talentvol Ontwikkelen, Dienst Onderwijs Ondersteuning)
‘Ook ik ben er min of meer ingerold. Ik ken Microsoft Teams van de pilot, eerder dit schooljaar. Als die crisis dan uitbreekt, ben je in een klap de expert. Zo gaat dat. Ik wist gelukkig veel van het onderdeel Opdrachten, want daar kwamen allerlei vragen over. Je kan genoeg over Teams zeggen, maar het heeft zich in korte tijd bewezen.’
Handleiding
‘Het inrichten van een digitaal klaslokaal heeft veel om het lijf. Alles stond die eerste week in het teken van opstarten. Daar hebben we handleidingen voor gemaakt. Docenten moesten alle tools kunnen vinden. Je stuurt vooral op de vragen die er komen. Zeker die webinars en inspireersessies voegen zoveel toe. Het is vernieuwend onderwijs.
Ik sta zelf niet voor de klas, maar ik zie docenten worstelen. Online werken is confronterend. De routine valt weg. Je stelt jezelf vragen. Waarom doe ik, wat ik doe? Dat geeft inzicht en is leerzaam. Maar niet iedereen staat te juichen. Zo eerlijk moet je zijn. Ik hoop dat docenten een zekere schroom hebben overwonnen. Dat ze tóch de voordelen zien van online leren.’
Over de schutting
‘Online kan er veel, maar ik adviseer om balans te zoeken. Dat geldt zowel voor studenten als docenten. Gooi niet het hele weekschema over de schutting, maar leg studenten uit waarom het belangrijk is dat ze dit of dat leren. Ik hoop dat docenten hun ervaringen onderling delen. Ook met collega’s van andere landschappen binnen Landstede. Zoiets moet niet afhankelijk zijn van de Dienst Onderwijs Ondersteuning. Als je elkaar helpt, werkt dat veel beter.
Een goede tool vind ik de OneNote Class Notebook. Je kan een document delen en bij elkaar over de schouder kijken. Heel interactief. Ik maak mij ook geen zorgen over leerachterstand. Er is zoveel bijgeleerd op gebied van 21e-eeuwse vaardigheden. Die andere lesstof halen we écht wel weer in.’
Pieter Jansen (docent/coach Opleiding Mediaredactie, Consultant Microsoft Teams)
‘Samen met Monique Hanekamp doe ik sinds dit schooljaar een pilot rondom Microsoft Teams. Ik wist dus: het is slim, efficiënt en gebruiksvriendelijk. Sommige opleidingen werkten er al mee. We wilden onderzoeken of het breder inzetbaar is. En ja, toen kwam de coronacrisis... Ik kan je de statistieken laten zien. Van bijna niets naar 7000, 8000 video calls per dag! Wat een aardverschuiving. Iedereen moest opeens over.’
Moordend tempo
‘Mij werd gevraagd voorlichting en uitleg te geven. Filmpjes maken voor studenten en docenten. Die eerste week was meteen vól gas. Alles draait om goeie informatie. Het was echt zo’n achtbaanervaring. In moordend tempo cursusmateriaal maken, webinars verzorgen, vragen beantwoorden. Op die webinars ben ik zo trots: heel interactief en zowel voor MBO als VO. Het knalde er meteen in.
De crisis pusht ons richting innovatie. Het gebeurt echt. Collega’s delen kennis. Spreken elkaar aan. "Wist je dat? Heb je dit gelezen? Moet je hier kijken…" We leren zoveel. En ik weet, sommige studenten haken minder makkelijk aan. Zoals ook niet alle docenten het prettig vinden om mee te veranderen. Maar er is veel bereikt in korte tijd.’
Nieuwe snufjes
‘Ik hoop dat we deze ervaringen niet weggooien. Er zijn zoveel voordelen. Je ziet bijvoorbeeld dat een intakegesprek ook prima online kan. Wel moet het systeem nog verfijnder. Een student mag een docent niet kunnen muten, bijvoorbeeld. Microsoft presenteert om de haverklap nieuwe snufjes, zoals de functie Raise Hand. De camera ziet dat jij je hand opsteekt en geeft een seintje aan de docent. Da’s ideaal.
Door dit hele gedoe moeten we opnieuw nadenken over de essentie van onderwijs. Wat wil ik als docent nou écht overbrengen? We merken dat we studenten ook digitaal kunnen uitdagen en aanzetten tot leren. Dat maakt ons mega creatief.’
Mark Hergaarden (projectleider Ontwikkeling, afdeling Onderwijsondersteuning)
‘Het verloop is zo bijzonder. Onze afdeling werkte al aan een basistraining en didactische cursus voor Microsoft Teams. Opeens is het digitaal onderwijs in een stroomversnelling geraakt. Om alle docenten die eerste dagen te helpen, hebben we een instructiepagina gemaakt. Daarop publiceren we filmpjes en allerlei uitlegmateriaal. We werden overspoeld met vragen. Gelukkig hadden we vrij vlot een studio klaar voor het opnemen van webinars. Maar het is intensief. Dat ga je wel voelen.’
Onschuldig grapje
‘Teams is persoonlijk. Omdat je beeld gebruikt, kom je heel dichtbij. Dat merk ik in omgang met collega’s maar hoor ik ook docenten zeggen. Ze zien leerlingen en studenten op hun slaapkamer werken. Dat vraagt wel iets van de docent. Een onschuldig grapje over een poster aan de muur kan heel anders uitpakken. Die bewustwording moet groeien.
Dat we toch onderwijs bieden, zorgt voor een positieve drive. We willen dat het slaagt. Die energie voel je. Ook al zijn er soms zorgen. We krijgen nog niet alle leerlingen en studenten goed in beeld. Dat verandert wel, maar Teams biedt nu nog te weinig tools. Wie wil, kan onderduiken en onvindbaar blijven.’
Diagnostische toets
‘Online vergaderen vind ik prima. Je kaart zaken veel sneller af. Het is wel iets killer. ’s Ochtends werk ik thuis, ’s middags op het Rechterland. Met een klein team doen we daar de webinars. Er zijn al veel thema’s besproken. Hoe je les opstart, communiceert met studenten of bepaalde tools gebruikt. Maar ook hoe je een diagnostische toets afneemt en leerlingen begeleidt in deze periode.
We hebben een tijdelijke studio in de vergaderruimte. Die kan niet blijven als de school open gaat. Er ligt al een aanvraag klaar om een vaste locatie in te richten. Hoe dan ook, we moeten de ontwikkelkracht vasthouden die in deze tijd is ontstaan.’
Jan Bosma (LO-docent bij CSE & Thomas a Kempis, ICT-coördinator CSE)
‘Het is bijzonder hoe snel iedereen omschakelt. Collega’s die eerst in paniek raakten, namen een dag later al een eerste video op. Leerlingen én docenten laten een gigantische leercurve zien. Die eerste week was pittig. Ik heb wel zestig uur gewerkt. Veel vragen beantwoord over Microsoft Teams. Over het dempen van leerlingen, bijvoorbeeld. Ik vind Team fantastisch. Binnen de sectie LO gebruikten we het al langer. Het chatten gaat sneller dan in Magister. Ja, WhatsApp is ook handig. Maar daar lopen werk en privé snel door elkaar.’
Fitnessinstructies
‘Ik heb iets met gadgets. Vandaar die keuze om binnen school iets met ICT te doen. Tien jaar geleden werkte ik in Dronten. Daar begonnen we met iPads in de les. Toen ze bij CSE een key user zochten voor Magister, heb ik meteen gereageerd. Zo is dat balletje gaan rollen. Momenteel geef ik geen gymles. Maar mentorlessen gaan wel door. Als LO-docenten posten we af en toe fitnessinstructies. Leerlingen mogen zelf kiezen of ze dat doen. Bij CSE heb je met jonge topsporters te maken. Daar zijn de trainers een belangrijke aanjager. Die willen natuurlijk niet dat hun talentjes met een zak chips op de bank belanden.’’ (Lachend) ‘Iedereen wordt lekker bezig gehouden met oefeningen en fietstochtjes.’
Kwetsbaar
‘Het is tijdelijk even redderen en schipperen. Zo zie ik dat. Positief blijven. Online krijg je nauwelijks feedback van leerlingen. Ze zetten de camera’s uit, dat is toch minder. Zelfs jonge docenten vinden het soms spannend; met zo’n videoles stel je jezelf wel kwetsbaar op. Maar we leren gigantisch van elkaar. Ik denk dat we na de crisis zeker ook doorgaan met Teams. Meer vraaggericht onderwijs, daar leent het zich heel goed voor.’
